«Ортеке» орындаушылық өнері ЮНЕСКО тізіміне енді
ЮНЕСКО-ның адамзаттың материалдық емес мәдени мұрасының репрезентативті тізіміне қазақтың дәстүрлі «Ортеке» орындаушылық өнері мен Қожанасыр туралы әзіл-сықақ әңгімелері енгізілді. Мұндай шешім Мароккода өткен ЮНЕСКО Үкіметаралық комитетінің 17-ші сессиясында қабылданды.
Материалдық емес мәдени мұраға ұрпақтан-ұрпаққа берілетін, үнемі қайта құрылатын, қауымдастықтарда өзіндік ерекшелік пен сабақтастық сезімін қалыптастыратын әдет-ғұрыптар, рәсімдер, мерекелер және басқа да өрнектер жатады.
Ортеке – дәстүрлі екі ішекті аспапты домбыра мен тау ешкісінің ағаш мүсіншесін пайдаланатын қазақ орындаушылық өнері. Барабанның бетіне бекітілген фигура музыканттың саусақтарына бір немесе бірнеше ішекпен қосылған. Музыкант домбырада ойнағанда, қуыршаққа жан бітіп, музыканың әуенімен қосыла секіріп, барабанда ырғақ соғады. Балалар да, ересектер де ұнататын Ортеке – бұл аймақтың халықтық мұрасы мен жеке басының маңызды бөлігі.
Қожанасыр туралы әзіл әңгімелерді қайталау дәстүрі Еуразияның бірнеше елдерінде бар, философ пен данышпан Насреддинге қатысты аңыздарды айтумен байланысты. Даналығы және тапқырлығымен ерекшеленетін әңгімелер көбіне қабылданған нормаларды бұзады, ал олардың баяндаушысы сөздің күшімен қиын жағдайлардан күтпеген жол тауып шығады. Ағартушылық және көңіл көтеретін анекдоттар ауызша және жазбаша түрде беріледі.
Қазіргі уақытта адамзаттың материалдық емес мәдени мұрасының өкілдік тізіміне 569 элемент кіреді. Тізімнің мақсаты – мәдени тәжірибелер мен қауымдастықтардың ноу-хауын кеңінен қамту.
