Тағам қауіпсіздігі талқыланды

Жуырда облыс әкімінің орынбасары Шагурашид МАМАЛИНОВТЫҢ төрағалығымен ветеринарлық және тағам қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөнінде семинар-кеңес өтті. Шараға ҚР Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері Жандарбек БЕКШИН мен «Ветеринария бойынша ұлттық референттік орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны директорының орынбасары Игорь СЫТНИК қатысты.

Семинар-кеңес өз жұмысын бастамас бұрын аймақ бас­шысының орынбасары қатысу­шыларға шара мақсатын түсіндіре кеткенді жөн көрді.

– 2012 жылы қалалық жә­не аудандық «Ветеринарлық станциясы» коммуналдық мем­лекеттік кәсіпорны құрылған бо­латын. Сонымен қатар, қала­лар мен аудандарда ветери­нария бөлімдері құрылып, рес­­­пуб­ликалық деңгейден штат­­тық бірліктер берілді. Ал, өткен жылы облыстық ве­­тери­­нария басқармасы құ­рылып, оған жоспарлы ве­тери­нар­лық-профилактикалық, диаг­ностикалық іс-шараларды өткізу, бақылау-қадағалау қыз­меті жүктелді. Алайда, кей­бір олқылықтар, жіб­ер­ілген қателіктер бар. Бүгін біз со­ны талқылайтын боламыз. Се­минар-кеңеске ветеринария са­ласындағы облыстық және рес­публикалық мемлекеттік ор­гандар, Қарағанды, Теміртау, Саран, Шахтинск және Абай қа­лаларының әкімдіктері, қалалар мен аудандардағы ветеринария бөлімдерінің, «Ве­теринарлық станциясы» ком­муналдық мем­­лекеттік кәсіпорнының, мем­лекеттік және жеке меншік зерт­ханалардың қызметкерлері, ауыл және ауыл­дық округтердің әкімдері, мал шаруашылығы қожалықтарының, базарлардың, сауда және қоғамдық тамақтану нысандарының бас­шылары шақырылды, – деді Шагурашид Мамалинов.

Облыс бойынша ветери­нарлық-про­филактикалық, диа­г­нос­тикалық іс-шараларды өткізу, бақылау-қадағалау қыз­метін қамтамасыз ету жөнінде облыстық ветеринария басқармасы басшысының орынбасары Саят Мусин баяндама жасады. Оның айтуынша, Қарағанды облысы аумағындағы эпизоотикалық жағ­дай бүгінгі күні тұрақталған. Барлық ветеринарлық-про­фи­лак­тикалық, диагностикалық іс-шаралар бекітілген жоспар бо­йынша жүзеге асуда. Қарағанды облысы аумағында тағам қауіпсіздігін бақылауды күшейту жұмыстарын қамтамасыз ету мақсатында облыстың ішкі сатылымына шығарылатын ет өнімдерін тасымалдау кезіндегі мемлекеттік органдардың өз­ара әрекеттесуіне қатысты облыс әкімімен кешенді жоспар жасалынып, бекітілді. Бұл ор­гандар қатарына ветеринарлық қызмет мамандары мен жергілікті полиция қызметі енгізілді. Сөйтіп, биылғы жылдың шілде-тамыз айларында ветеринарлық заңнаманы бұзған 90 заң­бұзушылық оқиғасы тіркелді. Аталған заңбұзушылықтар әк­ім­шілік шара қолдану үшін ветеринарлық инспекцияға жі­бер­ілді. Жауапкершілікке тар­тылған азаматтарға барлығы 1,5 миллион теңге көлемінде айыппұл салынды. Оның 954 мың теңгесі – Қарағанды қаласы бойынша. Сонымен қатар, ветеринария басқармасының ма­мандары жергілікті полиция қыз­меткерлерімен бірлесе отырып күн сайын таңғы сағат 5.00-ден бастап «Арай» базарында көтерме сатылымға шығарылған ет өнімдеріне тексеріс жүргізеді. Бақылау кезінде тұтас еттердегі союға дейінгі және сойылғаннан кейінгі алғашқы тексеріс таңбасының болуы, ветеринарлық жолдама құжаты тексеріледі. Бақылау барысында ветеринарлық заңнама талап ететін 65 ветеринарлық заңбұзушылық анықталды. Атап айтқанда – ет өнімдерін ветери­нарлық жолдама құжатынсыз тасы­малдау, тұтас етте алғашқы тексерістердің таңбалары болмауы, ветеринарлық анықтама қағазының дұрыс толтырылмауы. Бұдан бөлек, Қарағанды қаласының ветеринария бөлімінің мамандары ішкі сауда-саттықтың ет өнімдері сатылатын 47 сауда орындарын аралады. Соның барысында 12 Заң бұзушылық есепке алынды.

Саят Мусиннің ерекше атап өткеніндей, тек сау малдар ғана союға жіберілуі тиіс. Ауру немесе күдікті, өлгелі жатқан, вакцина егілген және емдеу-профилактикалық мақсатта антибиотик егілген, жоғары немесе төмен дене қызуы бар малдар союға жіберілмейді. Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың, ве­­те­ри­нарлық станциялардың ве­тери­нар дәрігерлері малды союға дейінгі және сойылғаннан кейінгі тексерісі бойынша сою алаң­дарында тіктөртбұрышты таң­ба қояды. Сонымен бірге, ве­теринарлық анықтама қағазын толтырып, ветеринарлық-санитарлық сараптамадан өтуге жолдама береді. Ветеринарлық тексеріс малды тірі­дей сату кезінде де жүргізіледі. Ішкі сатылым бойынша жүргізілетін мал және құс сатылымдары кезінде тексеріледі. 2002 жылғы 10 маусымдағы ҚР Ветеринария туралы Заңына сәйкес, мал өнімдері ветеринарлық-санитарлық сараптамасыз сатылымға шығаруға тыйым салынады.

Алғашқы тексеріс жүргізіліп, тік­төртбұрышты таңба қойылғаннан ке­йін оның қасына сопақ ветеринарлық таңба қойылады. Тағам өнімдерінің ветеринарлық-санитарлық сарап­тамасы қорытындысы бойынша сараптама актісі немесе сынақ хаттамасы беріледі. Айрықша айта кететіні, союға дейінгі және сойыл­ғаннан кейінгі алғашқы тек­серістен кейін ветеринарлық-сани­тарлық сараптамадан өту үшін ет тасымалдаушы көлік ветеринарлық ережелерге сай келуі қажет. Ішкі сатылым нысандарында сараптама актісі және сопақ ветеринарлық таңбасы бар ет өнімдерін ғана сатуға рұқсат етілген.

Баяндама соңында басқарма басшысының орынбасары әлеуметтік мекемелердің басшыларына, мейрам­ханалар мен кафелер иелеріне қарата жаппай уланудың алдын алудың қарапайым шарттарын айтты. Яғни, мал өнімдерін алу кезінде оның жеткізілген көлігіне, өнімнің қауіпсіздігін кепілдендіретін жолдама құжаттарының болуына баса назар аудару қажеттігін жеткізді.

Бұдан кейін облыс көлеміндегі ветеринарлық-санитарлық қауіпсіз­дікті қамтамасыз ету бойынша атқарылып жатқан шаралар туралы «Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Ветеринарлық бақылау және қадағалау комитеті Қарағанды облыстық аумақтық инспекциясы» мемлекеттік мекемесінің басшысы Марат Мұхтаров мәлімет берді. Оның айтуынша «Ветеринарлық станциясы» коммуналдық мем­лекеттік кәсіпорны мамандары вакциналау, диагностикалық зерт­теулер жүргізу жұмыстырын атқарады. Әрине, қол қусырып отырған маман жоқ екені белгілі. Өздеріне жүктелген міндеттерді абыроймен атқаруға тырысады. Де­генмен, оқыс оқиғалардан ешқандай мемлекет сақтандырылмаған. Қытай, Қырғызстан, Өзбекстан, Монғолия сынды мал өсірумен айналысатын елдермен шекаралас жатқан буфер­лік аумақ статусы бар Алматы, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Жамбыл облыстары өзге облыстарға мал өткізе алмайды. Себебі, бұл елдерде аса қауіпті ауруларға вакциналау жүргізілмейді. Ал, тоғыз жолдың торабында тұрған Қарағанды облысы транзиттік облыс саналады. Аймағымыз тоғыз облыспен шекараласса, соның төртеуі буферлік аумақ саналатын облыстар. Сондықтан, Қарағанды облысы үшін үнемі барлығын бақылауда ұстау қиынға соғады.

Кеңеске Қарағанды қаласының әкімі Нұрлан Әубәкіров те қатысты. Облыс орталығына күн сайын 30 тоннадан аса ет және сүт өнімдері жеткізіледі. Орын алған эпизоотикалық жағдайға байланысты, Қарағанды қаласы аума­ғында ветеринарлық-санитарлық қа­уіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша күйдіргіні болдырмауға қатысты кешенді жоспар жасалып, бекітілді. Ішкі сауда нысандарында бақылау күшейтілді.

Қарағанды қаласының аумағында ветеринарлық-санитарлық сараптама жүргізуге арналған зертханалары бар 2 мал сою пункті, 4 мал сою алаңы, 8 жеке меншік базар, өндірістік бақылау жүргізілетін 32 өңдеуші кәсіпорын жұмыс жасайды.

Семинарда сонымен қатар «Қазагро­маркетинг» АҚ облыстық филиалының директоры Бақтияр Омарханов, об­лыстық тұтыну­шылардың құқықтарын қорғау департаментінің басшысы Бауыржан Асайынов, облыстық ғылыми-зерттеу ветеринарлық станциясының директоры Сайран Дүйсенов баяндама жасады.

Жиын соңын «Ветеринария бойынша ұлттық референттік ор­талығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны директорының орынбасары Игорь Сытник пен ҚР Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері Жандарбек Бекшин түйіндеді. Шараны қорыта келе, облыс әкімінің орынбасары Шагурашид Мамалинов басқарма басшыларына бірқатар тапсырмалар жүктеді.

Рауан ҚАБИДОЛДИН