«Ақылды» зауытқа – 80 жыл

80 жылдық тарихы бар Қарағанды құю-машина жасау зауыты бүгінде «ақылды» технологиялардың өзектілігін көрсетіп отыр. Кәсіпорын өндірісті автоматтандыруда үлкен жетістіктерге жетті.

Зауытқа заманауи 248 бірлік сатып алынды. CNC машиналары дәстүрлі қондырғыларды алмастырды. Зауытта олардың саны 76 – Чехия, Италия, Жапония, Австрия және Францияда жасалған.

– CNC машиналары өнімділікті едәуір арттырады – орташа есеппен үш есе. Мысалы, бізде қарапайым Геллер арасымен салыстырғанда өнімділігі 12 есе көп таспалы станоктар жұмыс істейді. Қажетті параметрлер орнатылады, бланкілер автоматты түрде қозғалады – адам еңбегі мен күш-жігеріні минимум түрде жұмсалады. Яғни, процестің күрделілігі мүлдем басқа, – дейді зауыттың бас механигі Юрий Литвиненко.

Цехтағы процесс дайындаудан басталады. Егер бұрын өңдеу үшін көптеген машиналарды пайдалану қажет болса, қазір бәрі бір жабдықта болады. Бұл еңбекті жеңілдетеді, ең бастысы – қауіпсіздік. ҚҚМЗ конвейерлік және сорғы жабдықтарын, жүк көтеру механизмдерін, байыту фабрикаларына арналған машиналар мен қосалқы бөлшектерді, тау-кен шахталары жабдықтары мен теміржол көлігін шығаруға маманданған. Юрий Литвиненко шахталық вагонеткаға арналған дөңгелектер жасау жолын айтты. Процесс аспаптық бөлімде басталады. Мұнда 4-осьтік CNC фрезерлік машина жоғары дәлдіктегі модельді кесіп тастайды. Ал, дайындама маршрут бойынша жіберіледі: автоклав – модельдік бөлім – құю.

– Газдандырылған модельдер бойынша құю технологиясында сапа мен дәлдік өте жоғары, ал механикалық өңдеу бірнеше есе аз, – деп түсіндірді маман.

– CNC машиналарында өңдеуден кейін доңғалақ қатайтуға кетеді. Соңғы операция – вагонеткаға орнату. Зауыт жабдығы вагонетканы толығымен басынан бастап дайындауға мүмкіндік береді. Құю мүмкіндіктері – 200 грамнан 50 килограмға дейін. Берілген бағдарлама бойынша робот дәнекерлеуші кез келген күрделіліктегі жұмысты автоматты түрде орындайды, тіпті, зергерлік дәлдікті қажет ететін ең ұсақ жұмыстарды да. Басқарылатын «қолдың» ұшында дәнекерлеу басы орналасқан. Машина командаларды орындайды, ал оператор тек процесті бақылайды. Өнімділік ондаған есе артады. Роботтарға түскі үзіліс пен темекі шегудің қажеті жоқ, сондықтан олар бірнеше сағат бойы үзіліссіз жұмыс істейді. Манипулятор қолы жоғары дәлдікпен және сапамен әрекет етеді. Зауыттың жабдықтарында лазерлік және плазмалық металл кесу машиналары да бар. Егер біріншісі жұқа материалды 20 мм-ге дейін жоғары дәлдікпен кесуге қызмет етсе, екіншісі – қалыңдығы 200 ммге дейін.

– Мысалы, плазморез Hardox жоғары берікті болаттан қандай да бір күш жұмсамай қысқа мерзімде қажетті дайындамаларды алуға мүмкіндік береді. Қолмен, керосинорездің көмегімен бұл процесс он есе көп еңбекті қажет етіп, ұзақ болар еді, – деп атап өтті Юрий Литвиненко.

Сапаны бақылау жүйесі де жаңғыртылды. Зауыт зертхана мен ТББ үшін барлық құрал-өлшеу құралдарымен және басқа да заманауи жабдықтармен жабдықталған. Кәсіпорында бүгінде 800-ге жуық адам еңбек етеді. Өндірісті жаңғырту қызметкерлерге қойылатын жаңа талаптарды тудырды. Жұмысшылар біліктілігін арттырды. CNC машиналарын жоғары білімі бар операторлар басқарады. 50 адамнан тұратын конструкторлық-технологиялық басқарма жобалық құжаттаманы нөлден бастап сапалы және қысқа мерзімде әзірлеуге қабілетті.

2018 жылы «Maker» ЖШС-де «1C: Кәсіпорын 8. Қазақстан үшін кәсіпорынды ERP басқару 2» бағдарламалық өнімінің базасында автоматтандырылған ақпараттық жүйені енгізу» жобасы басталды. ERP класының өндірісін басқарудың бірыңғай есепке алу-талдау жүйесін енгізу шығындар мен кірістер бөлігінде бизнестің ашықтығын арттыруға, активтердің қозғалысы мен болуы бойынша, шығындар көлемі, іске қосылған персонал, материалдық ресурстар және т.б. бойынша жедел ақпарат алуға мүмкіндік береді. Нәтижесінде бізде тек ішкі қажеттіліктерге ғана емес, сонымен қатар жаңа нарықтарды игеруге бағытталған мүлдем жаңа ауқымдағы зауыт бар. Қазір темір жол көлігіне арналған өнімдердің 50-ге жуық түрі сынақтан өтуде. Бүгінгі күні кәсіпорын Maker брендімен өз өнімін ТМД елдеріне экспорттайды.

Әдебиет ЖҰМАНОВ.