Тараптар құқығы тапталмас үшін

Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте есеп айырысу кезінде бақылау-касса машинасын қолдау тәртібі туралы айтылды. Ел аумағында кез келген есеп айырысулар бақылау-касса машинасы арқылы жүзеге асырылуы тиіс. Сала мамандарының айтуынша, ол жай ғана касса аппараты емес, арнайы, яғни, модельдері мемлекеттік тізілімде тіркелген, деректерді тіркеу және беру функциясы бар бақылау-касса машиналары болуы міндетті.

Жалпы, ақшалай есеп айырысулар дегеніміз – тауар сатып алу, жұмыс орындау, қызметтерді көрсету үшін қолма-қол ақша және (немесе) төлем карточкаларын пайдалана отырып есеп айырысулар. Сатушылар үшін бұл ақшалай түсімді жүргізу үшін қажет болса, түбіртек тұтынушы үшін бірден-бір кепілдік құжаты болып саналады.

Спикер – Қарағанды облысы бойынша мемлекеттік кірістер департаменті басшысының міндетін атқарушы Алданыш Адамбековтің айтуынша, бақылау-касса машинасын қызмет көрсету немесе тауарларды қолма-қол ақшамен сатумен айналысатын кәсіпкерлердің барлығы қолдануы міндетті.

– Бақылау-касса машинасын жеке тұлғалар, жеке сот орындаушылары, адвокаттар мен медиаторлар, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен екінші деңгейлі банктерде, діни бірлестіктерде, сондай-ақ, қалалық қоғамдық көлікте тасымалдау бойынша халыққа қызмет көрсетуде қолданбауға рұқсат етілген, – деді спикер.

Оның айтуынша, сауда опера­циялары немесе қолма-қол ақша арқылы қызметтер көрсету кезінде сауда автоматтары мен ақы төлеу терминалдары деректерді тіркеу және (немесе) беру функциясы бар бақылау­-касса маши­наларымен жарақтандыруға жа­тады. Сонымен қатар, шаруа қо­жалықтары және ашық базарлар аумағында қызметін Патент бойынша жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлер алдында босатылғанымен, қазіргі уақытта бақылау-касса машинасын қолдануға міндеттеледі.

– Бақылау-касса машиналарын қолданар алдында оны салық органында есепке қою керек. Тауар, жұмыс, көрсетiлетiн қызмет үшін төленген сомаға бақылау-касса ма­шинасының түбіртегін немесе тауар түбіртегін беру талабы бар. 2021 жылдан бастап, Салық кодексінің 169-бабының 1 тармағынын 2 тармақшасы алынып тасталды. Сол себептен, бақылау-касса машиналарын қолдану орнын өзгертуді оны есептен шығармай жүзеге асыруға болады. Сонымен қатар, енді Салық кодексінің 168-бабының 3 тармағына сәйкес, БКМ тіркеу деректеріне өзгерістер енгізуге өтініш электронды түрде емес, салық ор­ганына барып, жазбаша ұсыну қажет, – деп түсіндірді Алданыш Мейірханұлы.

Бақылау-касса машиналарының мемлекеттік тізілімінде 250 моделі бар. Оның ішінде, 96 онлайн модель тіркелген. Оның оны мобильді қосымша ретінде ұялы телефонда жұмыс істеу мүмкіндігіне ие.

Уәкiлеттi орган бақылау­-касса машиналарының үлгiлерiн мемлекеттiк тiзiлiмге енгiзу (алып тас­тау) жолымен мемлекеттiк тiзiлiмдi жүргiзедi. Оның тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

Брифингте айтылғандай, онлайн бақылау-касса машинасын пайдаланатын салық төлеушілер үшін бірқатар жеңілдік бар.

– Кассалық операциялар кітабын толтырудың, онлайн бақылау-касса машинасы бұзылған жағдайда пломбаны ашуға салық органынан рұқсат алу үшін салық органына жүгінудің қажеті жоқ. Фискалдық деректер операторының сайтындағы жеке кабинет арқылы бақылау-касса машиналарын қашықтан басқару мүмкіндігі бар. Сонымен бірге, «Бақылау­-кассалық машиналарды тіркеу және есептен шығару» мемлекеттік қызметі автоматтандырылғанын да айтуға болады, – деді маман.

Бұл ретте, бақылау-касса машинасын қолданбайтын салық төлеушілер үшін жауапкершілік бар екенін де білген абзал.

Әкімшілік-құқық бұзу­шылық туралы кодексінің 284-бабына сәйкес, бақылау-касса машиналарды қолданбау, сондай-ақ ақаулы болып табылатын немесе пайдалану орны бойынша мемлекеттік кіріс органының есебінде тұрмаған ба­қылау-касса машиналарды қолдану ескерту жасауға әкеп соғады. Әкiмшiлiк жаза қолданылғаннан кейiн бiр жыл iшiнде қайталап жасалған әрекеттер (әрекетсіздік) – жекеше нотариустарға, жеке сот орындаушыларына, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – 15, орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне – 30, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне 50 айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға негіз. Бұдан басқа, бақылау-касса машинаның түбіртегін немесе тауар түбіртегін бермеу не түбіртегін көрсетілетін қызметке тө­ленген сомадан артық немесе кем сомаға берген жағдайда ескерту жасалады. Бір жыл ішінде қайталанса, жекеше нотариустарға, же­ке сот орындаушыларына, шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне – 20, ор­та кәсiпкерлiк субъектiлерiне – 30 және ірі кәсіпкерлік субъекті­леріне 40 айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға әкеп соғады.

Жансая ОМАРБЕК,
Ortalyq.kz