Салауатты сана – қауіпсіз қоғам негізі

Жаһандану дәуірінде ақпарат ағыны мен ашық коммуникация мүмкіндіктері адамзатқа игілік әкелумен қатар, түрлі қауіптерді де қатар алып келді. Соның ішінде деструктивті идеологиялар мен діни радикализм қазіргі қоғам үшін ең қауіпті құбылыстардың біріне айналып отыр. Бұл идеологиялар адамның санасын улап, жеке тұлғаны ғана емес, бүтін қоғамды бөлшектеп, ұлттық қауіпсіздікке сызат түсіреді. Қазақстан Республикасы зайырлы мемлекет болғанымен, халқының басым бөлігі өзін ислам дінімен байланыстырады. Сондықтан діни радикализмнің алдын алу, салауатты діни сана қалыптастыру, рухани иммунитетті күшейту – елдің ішкі тұрақтылығы мен бейбіт өмірінің кепілі. Деструктивті идеология – бұл жеке адамның немесе топтың бойында қоғамға, мемлекетке, дәстүрлі дін мен мәдениетке қарсы көзқарастар қалыптастыруды мақсат ететін, көбіне агрессия мен оқшаулануға негізделген идеялар жиынтығы. Мұндай идеология: заң мен тәртіпті мойындамауға, «біз» және «олар» деген жік салуға, ұлттық, діни және мәдени құндылықтарды теріске шығаруға итермелейді. Олар әсіресе жастардың санасын оңай жаулап алуы мүмкін, себебі жас адамның болмысында қалыптасу мен ізденіс процесі жүріп жатады. Осы кезеңде шындықты бұрмалаған «қарапайым» жауаптар ұсынатын деструктивті ағымдар өз ықпалын жүргізуге тырысады.

Салауатты сана деген не? Ол – адамның ішкі ойлау қабілетінің тепе-теңдігі, сын тұрғысынан ойлау дағдысы, дүниетанымының тұтастығы. Бұл сана: Жалған ақпаратқа ермейді; Қоғамдық жауапкершілікті сезінеді; Құндылықтарды ажырата біледі; Дін мен дәстүрді үйлесімді қабылдайды. Салауатты сана – ақпараттық иммунитеттің негізі. Ондай адам қандай да бір ақпаратты немесе идеологияны қабылдамас бұрын, оны сараптап, ақиқатын ажырата алады. Бұл қасиет – бүгінгі заман адамына ауадай қажет. Деструктивті идеологияларға қарсы иммунитет қалай қалыптасады? Иммунитет – тек физикалық ағзада ғана емес, рухани кеңістікте де қажет түсінік. Рухани иммунитеті мықты адам: экстремистік идеяларды қабылдамайды; діни сенімін салиқалы жолмен жүзеге асырады; заң мен тәртіпке құрметпен қарайды; зайырлы қоғамда өмір сүру мәдениетін түсінеді. Бұл иммунитет мына жолдармен қалыптасады: Отбасыдан бастау алады. Ата-ана мейірімі, ұлттық тәрбие мен әдептілік негізі – баланың дүниетанымына әсер етеді. Білім мен тәрбие жүйесінде нығаяды. Мектеп пен ЖОО – тек білім беретін емес, құндылық қалыптастыратын орта. Мешіт пен медиа үлгі болуға тиіс. Дәстүрлі ислам мен ұлттық тәрбие – жастарға айқын бағыт сілтейтін негізгі күш. Ақпараттық сауаттылық – шешуші фактор. Әлеуметтік желілердегі жалған уағыздар мен шетелдік жат идеологияларға қарсы тек сыншыл сана көмектеседі. Не істеуіміз керек? (Ұсыныстар) Діни сауатты мамандарды көбейту. Имамдар, теологтар мен дінтанушылар – халыққа дұрыс бағыт беретін негізгі тұлғалар. Әлеуметтік желіде қарсы контент жасау. Жастар жиі қолданатын TikTok, Instagram, YouTube платформаларында дұрыс діни мазмұн тарату. Ата-аналарға арналған оқыту курстарын ұйымдастыру. Баланың өзгерісін ерте байқау үшін ата-ана да ақпараттануы керек. Өңірлік ақпараттық-түсіндіру топтарын (АТТ) белсендірек жұмылдыру. Жергілікті деңгейде нақты жұмыс қажет. Қорыта айтқанда, салауатты сана – қоғамның ішкі тұрақтылығының негізі. Ал деструктивті идеология – бұл іріткі салатын, жасырын, бірақ қауіпті «вирустық шабуыл». Оған қарсы тұру үшін әрбір азаматтың санасы мықты, рухани иммунитеті жоғары болуы тиіс. Қауіпсіз қоғам – тек полиция мен заң арқылы емес, тәрбиелі, білімді, салауатты ойлайтын азаматтар арқылы ғана құрылады.

Ардақ МИЗАМЕДИН,
Ұлытау облысы дін істері басқармасының бас маманы, дінтанушы

Kazislam.kz