ЛАТЫН ӘЛІПБИІ – БОЛАШАҚҚА БАСТАУ
Өткен жылдың қыркүйегінен бастап бұқаралық ақпарат құралдарында, түрлі жиындарда қызу талқыға түскен жаңа әліпби мәселесі соңғы нұсқасы ресми түрде жарияланғаннан бастап, бір шешімін тапқандай. Латын әліпбиіне көшуді дәл қазіргі таңда еліміздің рухани өміріндегі зор сілкініс деуге болады. Жаңа әліпбиді енгізу – ғылым мен білімнің барлық саласында, тіліміз бен мәдениетіміздің, өнерінің дамуына тың серпіліс тудырары сөзсіз. «Латыншаға көшудің терең логикасы бар. Бұл қазіргі заманғы технологиялық ортаның, коммуникацияның, сондай-ақ, ХХІ ғасырдағы ғылыми және білім беру үрдісінің ерекшеліктеріне байланысты», – деп Елбасы айтқандай, латын әліпбиіне көшу – заман талабы.
Мемлекеттік тілді латын әліпбиіне көшірудің тарихи қажеттілік екенін өзге ұлт өкілдері де растап отыр. Олардың айтуынша, ХХІ ғасырда өмір сүріп, жаңа белестерді бағындырып, дамудың даңғыл жолына түскен еліміз үшін бұл дұрыс таңдау болды. ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Юрий Тимощенконың пікіріне сүйенсек: «Біз бәріміз Қазақстанды болашағы бір, тағдыры бір ұлт ретінде көреміз. Біз бәріміз – бір халықпыз. Сондықтан, мемлекеттік тілді латын әліпбиіне көшіру мәселесінде «бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып», ниеттестігімізді білдіруіміз керек, себебі бұл – тарихи қажеттілік. Латын әліпбиіне оралу ел ішінде қазақ тілін насихаттауға зор серпін береді. Латын – Қазақстанның бүкіл әлемге мәдени ашықтығының базалық элементі», – дейді. Иә, айтса айтқандай, енді латынға негізделген қазақтың жаңа әліпбиінің өркендеуі жолында, насихатталуы жолында мен қазақстандықпын дейтін әрбір азамат үлес қосу керек. Қосып та жатыр. Соның айқын айғағы жаңа әліпбидің алғашқы нұсқалары қоғамдық талқылауға ұсынылған уақыттан бастап, «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қарағанды облысы бойынша ПҚ БАИ ұжымының мамандары шет қалмай, аталмыш мәселеге байланысты өз пікірін білдіріп келеді. Мәселен, өткен жылдың соңғы айларында облыстық педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты тәрбие және тұлғаны әлеуметтендіру кафедрасының аға оқытушысы К.Смағұлова Н.Гоголь атындағы Қарағанды облыстық әмбебап ғылыми кітапханасында ұйымдастырылған дөңгелек үстелге, «Нұр Отан» партиясының Қарағанды облыстық филиалы жанындағы «Мирас» облыстық қоғамдық кеңесінің отырысындағы қоғамдық талдауға қатысып, өз пікірін білдірді.
Біздің мекеме әліпбидің жаңа нұсқасына байланысты шараларға белсене атсалысып жүр. Биыл біліктілікті арттыру институтының аға оқытушысы К.Смағұлова мен қоғаммен байланыс және баспа қызметі бойынша бөлімінің жетекші маманы А.Серікхан Қарағанды қаласының №74 жалпы білім беретін орта мектебінің базасында өткен «Латын әліпбиі – мәңгілік елдің рухани жаңғыруы» атты дөңгелек үстелге қатысты. Қазақ тілінің латын әліпбиін тиімді енгізу мәселелерін талқылауға академик Е.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің ғалымдары мен қалалық білім бөлімінің әдіскері Г.Жаркеева, мектеп ұжымы тұтастай қатысты. Дөңгелек үстелге қатысушылар жаңа әліпби нұсқасына қатысты пікірлерін білдірді. Қазақ тілінің латын әліпбиін қабылдаудың тарихи маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ, жақында ғана біздің филиал №92 гимназиясының базасында «Латын әліпбиінің ерекшеліктері» атты семинар өткізуге мұрындық болды. Білім ордасының оқушылары мен облыстың мұғалімдер қауымына латын әліпбиіне көшудің өзектілігін түсіндіру мақсатында ұйымдастырылған семинарға Қарағанды филиалының қызметкерлері К.Смағұлова, А.Бұхарбаева, білім беру саласының ардагерлері Т.Әміртаев, О.Суханберлин, академик Е.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің қазақ әдебиеті кафедрасының профессоры, филология ғылымдарының докторы Ж.Смағұлов, «Болашақ» академиясының доценті, филология ғылымдарының кандидаты А.Бабашев, қалалық білім бөлімінің әдіскері Г.Жаркеева, сондай-ақ, оқушылар мен мектеп ұжымы қатысты. Семинарда мемлекеттік тілді латын әліпбиіне көшірудің негізгі міндеттері талқыланды. Белсенді диалогтың қорытындысы бойынша семинардың қатысушылары латынға көшудің өзектілігі уақыттың өзінен туындады әрі заманауи технологиялар мен коммуникацияларды енгізудің ерекшеліктеріне, сондай-ақ, ХХІ ғасырдың ғылыми және білім беру процесіне байланысты деген қорытындыға келді. Семинар барысында оқушылар өздерін толғандырған сұрақтарды қойды. Бұл жас ұрпақтың мемлекеттік тілдің тағдырына бей-жай қарамайтындығын, сондай-ақ, жастардың ел өміріне белсене араласуға ұмтылатынын көрсетеді.
Мемлекеттік тілді латын әліпбиіне көшіру ісін мерейлі мәресіне жеткізу бәріміз үшін абыройлы міндет әрі үлкен сын. Сол сыннан мүдірмей өту үшін ешбір түйткілді назардан тыс қалдыруға болмайды. Алдағы жылдардан бастап латын қарпі мектептерде үйретіле бастайды, латынша әліппені кішкентай бүлдіршіндеріміз алғаш меңгермек. Осы орайда мұғалімдердің, әсіресе, ата-аналардың психологиялық тұрғыдан осыған әзір болуын қазірден бастап ескерген жөн. Міне, сондықтан да білім ошақтарында үгіт-насихаттық бағыттағы семинарлар ұйымдастырып, түсіндіру жұмыстарын жүргізудің маңызы зор. Жақында ғана ҚР Білім және ғылым министрлігі тарапынан латын графикасына көшуді ескере отырып, жалпы орта білім беру ұйымдары оқытушыларының біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыруға байланысты 2019-2025 жылдар аралығына жоспарланған жұмыс кестесі шықты. Министрдің айтуынша, мұғалімдердің біліктілігін арттыру кезең-кезеңімен жүргізіледі әрі осы мәселемен «Өрлеу» АҚ айналыспақ. Біздің мекемеміз де осы бір игілікті істің басы-қасында болуға дайын. Қазіргі таңдағы жаңартылған мазмұндағы білім беруде, үштілді білім беру жүйесінің дамуында, үштілділікте ақпараттарға балалардың қолжетімділігін арттыруда ұсынылған латын әліпбиінің берері зор. Жаңа қадам Қазақстанның білім беру жүйесін жетілдіруге үлкен мүмкіндіктер ашады. Латын әліпбиін енгізу – еліміздің білімді жастарының қатарының көбеюіне, сол дарынды балаларымыздың әлем елдерінің жастарымен иық тірестіре отырып шыңдалуына қолдау болады. Ендеше, бәріміз жағымды жаңалықтың жаршысы болайық.
Тілеу ТУҒАНБАЕВА,
«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қарағанды
облысы бойынша ПҚ БАИ бас маманы.
