Қарағанды облысы бойынша Адам құқықтары жөніндегі уәкіл өкілінің қызметі туралы
Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы
Бұл институт адам құқықтарын мемлекеттік лауазымды тұлғалардың қол сұғушылықтарынан қорғауға, заңнама мен құқық қолдану практикасының дамуын қамтамасыз етуге, ағартушылық бағдарламаларды әзірлеуге және енгізуге арналған. Омбудсменнің барлық қызметі БҰҰ-ның ратификацияланған конвенциялары бойынша Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелеріне сәйкес және осындай мекемелердің әлемдік жұмыс тәжірибесіне сілтеме жасай отырып құрылады. Омбудсмен сонымен қатар үкіметтік емес ұйымдармен, бұқаралық ақпарат құралдарымен және халықаралық ұйымдармен тығыз жұмыс істейді. Омбудсмен жұмысының принциптері жариялылық, объективтілік және бейтараптық болып табылады. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл-Ластаев Артур Ермекұлы. Қазақстан Республикасында адам құқықтары жөніндегі уәкілдің қызметін қамтамасыз ету үшін жұмыс органы – Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық құрылды. Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына, “Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы” Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңына, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырады.
Адам құқықтары жөніндегі уәкіл және адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық қызметінің бағыттары
Адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарының бұзылуы туралы өтініштерді қарау
Уәкіл өз қызметін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы азаматтарының, сондай-ақ шетел азаматтарының, азаматтығы жоқ адамдардың лауазымды адамдар мен ұйымдардың Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңнамалық актілерімен және халықаралық шарттарымен кепілдік берілген құқықтары мен бостандықтарын бұзатын әрекеттері мен шешімдеріне өтініштерін қарайды.
Уәкілетті адам шағымды қарауға қабылдай отырып: 1) өтініш берушінің өз құқықтары мен бостандықтарын қорғау үшін пайдалануға құқылы тәсілдері мен құралдарын түсіндіруге; 2) шағымды мәні бойынша шешу құзыретіне жататын тиісті органдарға өтініш беруге құқылы.
Халықаралық ынтымақтастық
Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің кеңсесі халықаралық әріптестермен, оның ішінде БҰҰ Даму бағдарламасымен, БҰҰ-ның Орталық Азиядағы адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы Комиссары Басқармасының, БҰҰ-ның босқындар комисс жөніндегі Жоғарғы Комиссары Басқармасының өкілдіктерімен, ЕҚЫҰ-ның Астана қаласындағы бағдарламалар офисімен, БҰҰ Балалар қорымен (ЮНИСЕФ), Еуропа Кеңесімен, Еуропалық Одақпен белсенді ынтымақтастықты іске асыруда. Одақ арқылы олардың Астана қаласындағы өкілдіктері, бірқатар елдердің елшіліктері, Халықаралық түрме реформасы және т.б.
Заңнаманы жетілдіру
Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл қызметінің негізгі бағыттарының бірі Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіруге жәрдемдесу болып табылады. Уәкіл өз құзыреті шегінде адамның құқықтары мен бостандықтарына, оларды қорғау нысандары мен әдістеріне қатысты Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіруге, оны халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларына сәйкес келтіруге, Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына тиісті ұсыныстар енгізу арқылы адам құқықтары саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамытуға ықпал етеді.
Адам құқықтары мен бостандықтары саласындағы ағарту
Уәкіл адам құқықтары мен бостандықтары саласындағы құқықтық ағартуға жәрдемдеседі, білім беру бағдарламаларын әзірлеуге және халықтың білім деңгейін, ұлттық заңнаманы және адам құқықтары жөніндегі аса маңызды халықаралық құжаттарды арттыруға қатысады. Бұл бағытты уәкілетті, оның ішінде халықаралық ұйымдармен, мемлекеттік органдармен және азаматтық сектормен ынтымақтастықта жүзеге асырады.
Азаптаудың алдын алу жөніндегі ұлттық алдын алу тетігі (ҰАТ)
1998 жылғы 29 маусымда Қазақстан БҰҰ-ның азаптауға және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын емдеу мен жазалау түрлеріне қарсы конвенциясын ратификациялады. 2008 жылғы 26 маусымда БҰҰ-ның азаптауға қарсы конвенциясына Факультативтік хаттама ратификацияланды.
Азаптауға қарсы конвенцияға Факультативтік хаттама шеңберінде Қазақстан қабылдаған міндеттемелерді орындау үшін 2013 жылғы 2 шілдеде Мемлекет басшысы Қазақстанда азаптауға қарсы күрестің ұлттық алдын алу тетігін белгілеген Заңға қол қойды.
ҰАТ БҰҰ-ның көрсетілген халықаралық шарттарына сәйкес құрылған азаптаулардың және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын қарым-қатынас пен жаза түрлерінің алдын алу жүйесін білдіреді.
ҰАТ мақсаты Қазақстан азаматтарын соттар мен құзыретті мемлекеттік органдардың шешімдері негізінде азаматтар уақытша орналастырылатын мекемелер мен ұйымдарға тәуелсіз профилактикалық сараптамалық сапарларды жүзеге асыруға тарту болып табылады.
Қарағанды облысы бойынша Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің 2024 жылғы қызметінің қорытындылары
Адам құқықтарын қорғау мәселелері бойынша 30-дан астам кездесулер, әңгімелер, дөңгелек үстелдер өткізілді;
150-ден астам шағым қаралды, оның 24-і қанағаттандырылды;
Жеке қабылдауда 90 адам қабылданды;
Мемлекеттік органдарға азаматтардың құқықтарын бұзушылықтарды жоюмен қаралған 10 ұсыным енгізілді;
Тұрақты негізде халықты құқықтық ағарту жұмыстары жүргізілуде;
Азаптауға және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын және ар-намысты қорлайтын емдеу мен жазалау түрлеріне қарсы тұруға бағытталған жұмыс тұрақты негізде жүргізіледі;
Тұрақты негізде құқықтық көмек көрсетіледі;
Заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы оларды Конституцияға сәйкес келтіру туралы 3 өтініш енгізілді;
Сондай-ақ, кәмелетке толмағандардың жекелеген санаттарының медициналық қызмет алу және студенттердің стипендия алу құқығын қалпына келтіру құқықтары қорғалған.
Қарағанды облысы бойынша адам құқықтары жөніндегі уәкілге жүгіну жолдары
Қарағанды облысы бойынша уәкілдің өкілдігі Қазақстан Республикасының Адам құқықтары жөніндегі уәкілінің аумақтық бөлімшесі болып табылады. Өкілдердің функционалдық міндеттерін уәкіл бекітеді. Өкіл уәкілдің атынан өкілеттіктерді өзінің функционалдық міндеттері шеңберінде және оның тапсырмасы бойынша тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде жүзеге асырады. Қарағанды облысы бойынша Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің өкілі-Азамат Негматоллаұлы Тлешев. Қарағанды облысы бойынша уәкілдің Өкілдігі Қазыбек би атындағы аудан бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының ғимаратында, Қарағанды қаласы, Ермеков көшесі, 73 мекенжайы бойынша орналасқан. Өтінішті eotinish сервисі арқылы онлайн жіберуге болады.
Материалды әзірлеген Ербол ЕРБОЛАТ.
