«Ветеринария адамзатты емдейді»
Олай дейтін себебіміз, салалық медицинаның қоғамдағы маңыздылығына назар аудару әрдайым маңызды. Атаулы күні өңірдегі жануарлардың ахуалы мен әл-ауқатын қамтамасыз етуде шешуші рөл атқаратын облыстық ветеринария басқармасының атқарар қызметі турасына тоқталмақпыз.
Ведомство жануарлар арасында түрлі ауру атаулысының таралуын бақылауға әрі алдын алуға бағытталған міндеттердің кең спектрін жүзеге асырады. Мәселен, аусыл, бруцеллез, туберкулез және т.б. сияқты жұқпалы аурулардың мониторингі мен алдын алу – басым міндеттердің бірі. Осы мақсатта үнемі вакцинация, жоспарлы тексерулер және зертханалық зерттеулер жүргізіледі. Қарағанды облысы әкімінің 2015 жылғы 04 ақпандағы № 05/05 қаулысымен «Қарағанды облысының ветеринария басқармасы» мемлекеттік мекемесі құрылды. Бүгінгі күні облыстың 7 ауданында және 6 қаласында, мекемеге бағынысты «Ветеринария станциясы» шаруашылық жүргізу құқығындағы коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар қызмет жасауда. Облыс аумағында эпизоотиялық ахуалдың тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында, жылма-жыл жануарлардың аса қауіпті ауруларының алдын алу, диагностикасы бойынша жоспарлы ветеринариялық іс-шаралар атқарылады. 2024 жылға эпизоотияға қарсы іс-шараларды жүргізуге 1,8 млрд. теңге бөлінді. Жануарлардың 14 түрлі аса қауіпті ауруларына қарсы 6,9 млн. екпе (сібір жарасы, аусыл, қарасан, құтыру, нодулярлы дерматит, вирустық диарея, инфекциялық ринотрахеит, түйе обасы, жоғары патогенді құс тұмауы, ринопневмония, құстың Ньюкаслы, туберкулез, эхинококкоз) және 12 түрлі аса қауіпті ауруларына диагностикалық зерттеулерді жүргізу жоспарланды.
Жоспарлы шараларды жүргізуге республикалық қордан бөлінген 4 млн. 218 мың доза ветеринариялық препараттар жеткізілді. Есептік мерзімге, 3 млн. 805 мың екпе жүргізілді, 700 мың биологиялық сынамалар зертхана жағдайында диагностикалық тұрғыдан зерттелді. Әкімшілік аумақтарда, эпизоотиялық бірліктерде, ветеринариялық іс-шаралардың уақытылы және сапалы атқарылуы үшін, аудандық/қалалық ветеринариялық станциялары материалдық-техникалық жағынан жарақтандырылған. Соңғы 3 жылда, 243,776 млн. теңгеге, 26 бірлік – «Chevrolet Cobalt» және «Chevrolet Nexia» маркалы автокөліктер, 1 бірлік – тіркемесімен «КамАЗ» жүк көлігі, 1 бірлік – «УАЗ» көлігі, 1 бірлік – авторефрижератор, т.б. қажетті құрал-жабдықтар сатып алынды. Қазақстан Республикасының 2022 жылғы 21 мамырдағы №122 -VII ҚРЗ «Биологиялық қауіпсіздігі туралы» Заңына сәйкес, ветеринария станциясының мамандарының жұмыс процесінде патогендік биологиялық агенттермен ұдайы қарым-қатынаста болуы ескеріліп, республикалық бюджеттен, жалақысына қосымша 35% үстеме және екі лауазымдық айлықақы мөлшерінде сауықтыру жәрдемақысы төленеді.
Биылғы жылы, облыс бойынша 100,0 млн. теңгеге модульдік ветеринариялық пункттер сатып алынып, 5 елдімекенге орналастырылатын болады. Абай ауданының Көксу ауылдық округінде 1 ветеринариялық пункттің (құны – 80.0 млн теңге) құрылысы аяқталуға жақын. Сонымен қоса, демеушілік көмектің арқасында, Шет ауданының Босаға ауылдық округінде және Қарқаралы ауданының Қ.Аманжолов ауылдық округінде ветеринариялық пункт ретінде пайдалануға үй-жайлар берілді. 2024 жылы облыстық бюджеттен мал қорымдарын күтіп ұстау жұмыстарын жүргізуге 44,5 млн. теңге қаражат бөлінді. Қосымша бөлінген 87 млн. теңгеге, 22 мал қорымдарын және 2 сібір жарасы көмінділерін, нормативтерге сәйкестендіру жұмыстары атқарылатын болады. Облыс аумағында жануарлардың өлекселерін залалсыздандыратын 105 мал (оның 42 типтік мал қорымы, 63 қарапайым) қорымдары және 18 инсинератор (оның 14 станционарлық, 4 жылжымалы) жұмыс істеп тұр. Сонымен қатар, 140 мал сою нысандары (18 мал сою пункттері, 116 мал сою алаңдары, 6 ет өңдеу кәсіпорны) елдімекендердің халқына қызмет жасап тұрғандығын жеткіземіз.
Басқарма жұмысының маңызды аспектілерінің бірі – білім беру қызметі. Ветеринарлар фермерлер мен үй жануарларының иелеріне жануарларды күтудің заманауи әдістері, аурулардың алдын алу және Зоогигиена негіздері туралы дәрістер мен семинарлар өткізеді. Бұл халықтың білім деңгейін арттыруға және аймақтағы жалпы эпизоотиялық жағдайды жақсартуға көмектеседі. Жас мамандармен жұмыс істеуге ерекше көңіл бөлінеді. Ветеринария басқармасы студенттерге практика мен тағылымдамадан өтуге мүмкіндік бере отырып, бейінді оқу орындарымен белсенді ынтымақтасады. Бұл болашақ ветеринарларға қажетті тәжірибе мен дағдыларды алуға мүмкіндік береді, бұл аймақтағы ветеринарлық қызмет сапасын жақсартуға көмектеседі. Соңғы жылдары менеджмент өз жұмысына заманауи технологиялар мен инновацияларды енгізуге баса назар аударды. Жануарларды тіркеу және есепке алу, сондай-ақ эпизоотиялық жағдайды бақылау үшін цифрлық платформаларды пайдалану аурудың өршуіне жедел ден қоюға және қажетті шараларды қабылдауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, телемедицинаның дамуы ветеринарларға фермерлер мен жануарлар иелеріне қашықтан кеңес беруге мүмкіндік береді, бұл әсіресе шалғай елдімекендерде маңызды.
Ветеринария басқармасының тиімді жұмысы басқа мемлекеттік және жеке ұйымдармен ынтымақтастықсыз мүмкін емес. Маңызды аспект – жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен, ауылшаруашылық кәсіпорындарымен, зертханалармен және ғылыми мекемелермен өзара әрекеттесу. Бірлескен күш-жігер туындаған мәселелерді тиімді шешуге және алға қойған мақсаттарға жетуге мүмкіндік береді.
Соңғы жылдары Қарағанды облысының ветеринария басқармасы айтарлықтай жетістіктерге жетті. Мамандар тобының үйлесімді жұмысының арқасында жануарлар арасында жұқпалы кеселдер деңгейін айтарлықтай төмендетуге, жануарлардан алынатын өнімдердің сапасын жақсартуға және өңірде ветеринариялық қызмет көрсетудің жоғары деңгейін қамтамасыз етуге мүмкіндік туды. Сонымен қатар, Менеджмент Халықаралық жобалар мен бағдарламаларға белсенді қатысады, бұл тәжірибе алмасуға және өз жұмысына озық әдістер мен технологияларды енгізуге мүмкіндік береді. Қорыта келгенде, ветеринария қызметінің негізгі міндеті, адамзатты жануарлар мен адамдарға ортақ аурулардан қорғау, кенеттен пайда болатын аурулардың алдын алу, таралуына жол бермеу бағытында арнайы іс-шараларды атқара отырып, ветеринариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады. Қоғамда жиі қолданылатын «Медицина адамды, ветеринария адамзатты емдейді» деген тәмсілдің жауапкершілігі зор. Ветеринарлар күні ветеринарлық медицинаның маңыздылығын және күнделікті жануарларымыздың денсаулығына қамқорлық жасайтын адамдарды еске салатын маңызды мереке. Жергілікті жердегі ветеринар мамандар өңірдегі жануарлар мен халықтың әл-ауқатын қамтамасыз етуге айтарлықтай үлес қосуда. Олардың қызметі кәсіпқойлықтың, адалдықтың және үнемі даму мен жетілдіруге деген ұмтылыстың жарқын мысалындай. Осы мереке күні барлық ветеринарлық мамандарға алғысымызды білдіргіміз келеді әріптестеріміздің еңбек жолында табыс пен жетістік тілейміз!
Амандық ЖАКЕТАЕВ,
«Қарағанды облысының ветеринария басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы.
