Органикалық өнімдер туралы не білу керек?
“Эко”, “био”, “органикалық” сияқты көптеген атаулары бар салауатты өмір салты өнімдерінің танымалдылығы артып, барған сайын сұранысқа ие болуда.
Сонымен, органикалық өнім дегеніміз не?
Қазақстан Республикасында 2024 жылғы 10 маусымынан бастап “Органикалық өнім өндіру және оның айналымы туралы” Заң жұмыс істейді, ол топырақты ұтымды пайдалануды қамтамасыз етуге, салауатты тамақтануды қалыптастыруға және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған органикалық өнім өндірудің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік және ұйымдастырушылық негіздерін айқындайды.
Заңға сәйкес, органикалық өнімдер – бұл ауылшаруашылық өнімдері, жабайы өсімдіктердің өнімдері, ауылшаруашылық өсімдіктерінің тұқымдары, ашытқылар мен саңырауқұлақтар, олардан өңделген өнімдер, соның ішінде нағыз Заңның талаптары мен ұлттық стандарттарға сәйкес келетін тамақ өнімдері. Бұл ретте аңшылық және балық аулау өнімдері органикалық өнім болып табылмайды.
Органикалық өнім ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сау тұқымдарынан, дені сау ауыл шаруашылығы жануарларынан, жануарлар мен өсімдіктердің қауіпсіз өнімдері мен шикізаттарынан өндірілуі тиіс.
Органикалық өнімді қайта өңдеу кезінде технологиялық немесе зоотехникалық қажеттілік жағдайында, не диеталық мақсаттар үшін пайдалану талап етілетін тағамдық қоспаларды, жемшөп қоспаларын қолдануға жол беріледі. Құрамында синтетикалық заттар, пестицидтер, гормондар, антибиотиктер, генетикалық түрлендірілген объектілер және т.б. болмауы тиіс, тамақ өнімдеріне ерекше қоректік қасиеттер беру қажет болған жағдайда рұқсат етілген қоспаларды, минералдарды, хош иістендіргіштерді, дәрумендерді және табиғи көздерден алынған басқа да тағамдық микроэлементтерді пайдалануға жол беріледі.
Органикалық өнімдерді нарыққа шығарар алдында олар сәйкестікті растау бағасынан өтуі керек, яғни сәйкестік сертификаты болуы керек. Мұндай өнімдерге органикалық өнімдердің ұлттық сәйкестік белгісі қойылады. Сәйкестік сертификаты, сондай-ақ осы өнімге транзакциялық сертификаты жоқ импорттық органикалық өнімді сатуға жол берілмейді. Сатып алушының сатушыдан өнімнің сәйкестік сертификатын талап ету құқығы бар.
Органикалық өнімнің таңбалануы техникалық регламенттерде көзделген нақты, түсінікті, шынайы және міндетті ақпараттан басқа болуы тиіс.
Органикалық өнімді таңбалау және оны жарнамалау кезінде “органикалық” сөзін, туынды немесе одан қысқартылған сөзді бөлек немесе өнім атауымен ұштастыра пайдалануға жол беріледі.
“Экологиялық”, “биологиялық”, “биодинамикалық” сияқты белгілерге және “эко” “био”, “есо”, “biо” сияқты туынды сөздерге, соның ішінде бренд атауларында қолданылатын белгілерге, сондай-ақ тұтынушыны шатастыруы мүмкін таңбалау мен жарнамалау әдістеріне жол берілмейді.
Құрамында пайдалы және қоректік заттары бар, дәрумендерге, минералдарға, антиоксиданттарға және басқа биологиялық белсенді заттарға бай органикалық өнімдерді тұтыну тұтынушының денсаулығына оң әсер етеді, құрамында зиянды заттардың болмауы (пестицидтердің, ауыр металдардың, гормондардың, ветеринарлық препараттардың, микотоксиндердің қалдықтары) негізінен нитраттардың төмен болуымен сипатталады.
Органикалық өнімдерді сатып алу немесе алмау әркімнің өз таңдауы! Бірақ сатып алмастан бұрын сөредегі өнімнің шын мәнінде органикалық пайдалы өнім екенін немесе күнделікті жай өнім екенін тексеріп білу керек.
Г. Т. ЖҰМАҒҰЛОВА,
Шахтинск қалалық санитариялық– эпидемиологиялық бақылау
басқармасы басшысының м. а.
