Елімізде құмар ойындар ойнауға тыйым салатын заң күшіне енді

Бүгін елімізде ойын бизнесі және лотерея қызметі мәселелері бойынша түзетулер күшіне енді.

Заңға халықтың ойынға тәуелділігін төмендетуге бағытталған шектеу және ынталандыру нормалары енгізілген.

Құмар ойындарға және бәс тігуге тыйым салынған адамдардың тізімі кеңейтілді.

Олардың қатарына Борышкерлердің бірыңғай тізілімінде тұрған тұлғалар (атқарушылық іс жүргізу бойынша борышкерлер туралы мәліметтерді қамтитын электрондық деректер банкі) қосымша жатқызылды. Жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, оларға теңестірілген адамдардың оларға қатысу бойынша сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеу енгізу арқылы құмар ойындарға/бәс тігуге қатысуы шектелген.

Енді мемлекеттік қызметшілер, әскери қызметшілер, арнайы және құқық қорғау органдарының қызметкерлері, бюджеттік ұйымдардың басшылары да құмар ойындар мен бәс тігуге қатыса алмайды. Шектеуді сақтамағаны үшін оларды жұмыстан шығару көзделген.

Ойын бизнесін ұйымдастырушылардың қызметін реттеу тетіктері күшейтілді.

Туризм және спорт министрлігінде ойын мекемелері, букмекерлік кеңселер, тотализаторлар, ставкаларды қабылдау және құмар ойындар/ставкалар жұмысының үлгілік ережелері бекітілді.

Атап айтқанда, заң ойын автоматтарының залдарын орнату туралы талапты белгілейді. Енді казино қызметі жүзеге асырылатын үш жұлдыздан төмен емес санаттағы қонақ үй кешенінде, меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде ғимараттың болуы талап етіледі.

Букмекерлік кеңселер мен тотализаторларды сыртқы (көрнекі) жарнамалауға, оларды көлік құралдарында, бұқаралық ақпарат құралдарында, кино -, видео-және анықтамалық қызмет көрсетуде жарнамалауға тыйым салынады.

Бұған мыналар жатады: букмекерлік кеңсе немесе тотализатор орналасқан жердегі сыртқы жарнама; спорт ғимараттарының ішінде және спортшыларды жабдықтауда; тіркелген БАҚ-тағы, спорттық тақырыптық бағыттағы жарнама, сондай-ақ отандық телеарналардың халықаралық спорттық жарыстарды тікелей трансляциялауы кезінде.

Сонымен қатар, “Әкімшілік құқық бұзушылық туралы” Кодекс лицензияланатын қызмет түрлеріне қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келмеу жеке тұлғаларға – 15 АЕК (2024 жылы 55 380 теңге), лауазымды адамдарға, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға-45 АЕК (166 140 теңге) мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғатынын көздейді. орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 80 АЕК (295 360 теңге), ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-100 АЕК (369 200 теңге) мөлшерінде, лицензияның қолданылуы тоқтатыла тұра немесе онсыз.

Әкімшілік жауапкершілікке тартуға әкеп соққан лицензиялау нормаларын бұзушылықтарды жоймағаны үшін лицензияның қолданылуын тоқтата тұру мерзімі өткеннен кейін жеке тұлғаларға – 40 АЕК, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне немесе коммерциялық емес ұйымдарға – 100 АЕК, орта кәсіпкерлік субъектілеріне – 150 АЕК, ірі кәсіпкерлік субъектілеріне-300 АЕК мөлшерінде айыппұл көзделген лицензиядан айырумен немесе онсыз букмекерлік кеңселер мен тотализаторларды жарнамалауға шектеулер қойылды.

Лотерея қызметін реттеу тетіктері жаңартылды.

Атап айтқанда, лотерея билеттерін таратуға және тұрғын үйлерде, жатақханаларда, ғибадат үйлерінде, мәдениет ұйымдарының ғимараттары мен құрылыстарында, сондай-ақ әлеуметтік объектілерде (білім беру, денсаулық сақтау), оның ішінде олардан жүз метр радиуста лотерея терминалдарын орнатуға тыйым салынды.

Сонымен, лотерея билеттерін тарату және лотерея терминалдарын орнату келесі жерлерге тыйым салынады.

• көппәтерлі тұрғын үйлерде, жатақханаларда;
• білім беру ұйымдарында және олардан жүз метр радиуста;
• Денсаулық сақтау ұйымдарында және олардан жүз метр радиуста;
• ғибадат үйлерінде (құрылыстарында);
• мәдениет ұйымдары орналасқан жеке тұрған ғимараттар мен құрылыстар.

Жоғарыда аталған білім беру объектілеріне қатысты тыйым меншік нысанына қарамастан қолданылатын болады.

Балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары бөлігінде (оқушылар сарайлары, БЖСМ, балалар шығармашылық үйлері, балалар өнер мектептері) тыйым тек жеке тұрған ғимараттар мен құрылыстарда орналасқан мемлекеттік мекемелерге қатысты қолданылатын болады.

Денсаулық сақтау саласында:

• аудандық және қалалық емханалар;
• аудандық, қалалық және облыстық ауруханалар, оның ішінде көп бейінді ауруханалар;
• Диспансерлер;
• психикалық денсаулық орталықтары;
• госпитальдар.

Жоғарыда аталған Денсаулық сақтау объектілеріне қатысты тыйым меншік нысанына қарамастан қолданылатын болады.

Министрлікте белгіленген радиус шегіндегі объектілердің қашықтығын есептеу бойынша жоғарыда аталған Денсаулық сақтау және білім беру ұйымдары түрлерінің аумағымен шектесетін ең жақын нүктеден жасанды және табиғи кедергілерді ескермей, арақашықтық түзу сызық бойынша өлшенетінін түсіндірді.

Мектеп немесе аурухана аумағының шекарасынан дүкеннің, пошта бөлімшесінің немесе лотерея билеттері сатылатын немесе лотерея терминалдары орналасқан өзге де объектінің есігіне дейінгі кедергілерді есепке алмай, түзу сызық бойынша қашықтықты санау керек.

Мысалы, егер лотерея билеттерін тарату орнының есіктерінен қоршауға дейінгі қашықтық 98 метр, ал мектеп есіктеріне дейінгі қашықтық 103 метр болса, лотереяны сатуға болмайды. “Қоршау арқылы ешкім жүрмейді” деген дәлел қабылданбайды. Егер дүкенде бірнеше кіреберіс есіктер болса, онда есептеу әлеуметтік нысанға жақын жерде жүргізіледі.

Жоғарыда аталған білім беру және денсаулық сақтау ұйымдары жұмыс істеп тұрған лотерея сату нүктесінен 100 метрден кем радиуста салынған жағдайда, лотерея билеттерін тарату осындай әлеуметтік объект пайдалануға берілген күннен бастап тоқтатылуға тиіс.

Жоғарыда аталған білім беру және денсаулық сақтау ұйымдары жұмыс істеп тұрған лотерея сату нүктесінен 100 метрден аз радиуста бұрыннан бар үй-жайда ашылған жағдайда, лотерея билеттерін тарату әлеуметтік объектінің жаңа заңды мекенжайы тіркелген күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде тоқтатылуға тиіс.

Бұл нормалар құмар ойындарға тәуелділіктен зардап шегетін адамдардың, 21 жасқа дейінгі балалар мен жастардың денсаулығын қорғауға бағытталған.

Өскелең ұрпақтың денсаулығын энергетикалық сусындарды тұтыну салдарларынан қорғау үшін 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 21 жасқа дейінгі адамдарға оларды сатуға тыйым салынады.

Материалды әзірлеген Аида РАХЫМҚҰЛОВА