Баламасы жоқ байлық көзі
Қарағанды геологтары сирек элементтері бар кен орнын ашты. Кен орны орналасқан Құйрықтыкөл учаскесі Астанадан оңтүстік-шығысқа қарай 300 шақырым, Қарқаралыдан солтүстік-шығысқа қарай 100 шақырым жерде. 300 метр тереңдіктегі сирек металдардың жалпы болжамды қоры 20 млн тоннадан асады.
Жаңа кен орнының ашылуы – ел үшін маңызы зор стратегиялық міндеттердің бірі. Себебі, Президент елге жаңа кен орындары қажет екенін айтқан болатын. Себебі, мұнай мен газ өндірісі біртіндеп төмендеп келе жатыр. Осы ретте жаңа кен орындарын барлау, анықтау мен игеру айрықша маңызға ие. Президент те мұны жыл басындағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында қадап айтты. «Жер қойна- уын пайдалану саласындағы реформа еш кедергіге қарамастан жалғасуға тиіс. Бұл – принципті ұстаным. Үкімет мұны қатаң түрде сақтауы қажет», – деген болатын ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мамандардың айтуынша, анықталған учаскедегі сирек жер элементтерінің Қазақстан бойынша баламасы жоқ.
Жаңа кен орнын қарағандылық «Центргеолсъемка» ЖШС жер қойнауын геологиялық барлаудың 2022-2024 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында анықтады.
– Геологиялық тұрғыдан Құйрықтыкөл учаскесінің кенді жыныстары кейінірек магмалық процестердің әсерінен өзгерген сөнген жанартаулар мен олардың әрекет өнімдерінен тұратын ежелгі жанартаулық құрылымды білдіреді. Жобадағы сирек жер элементтерінің аналитикалық зерттеулерінің көлемі шектеулі болғандықтан, бұл нысанның маңыздылығын болжаған «Центргеолсъемка» ЖШС басшылығы сирек жер элементтерін цифрлық анықтаудың едәуір бөлігін өз қаражаты есебінен жүргізуге шешім қабылдады. Бұл қорларды алдын ала бағалауға мүмкіндік берді, – дейді компанияның бас геологы Максим Клочков.
Кен жайылу шкаласы бойынша ең перспективалы аудандар Ырғыз және Дос 2, мұнда сирек жер элементтерінің жалпы мөлшері 0,1%-дан асады, жекелеген үлгілерде 0,25%-ға және одан да жоғары дәрежеге жетеді.
Керн сынамаларын алу және сирек жер элементтерін сандық анықтау нәтижелері бойынша жүргізілген Ырғыз ауданындағы бөлінген блок қорларының алдын ала есебі орташа мөлшері 0,1%-дан астам 800 мың тоннаға жуық металдардың барын көрсетті. Кен орны «Жаңа Қазақстан» атауына ие болды.
«Жаңа Қазақстан» ауданы Құйрықтыкөл учаскесін түгелдей дерлік қамтиды және барлық геологиялық алғышарттар тұрғысынан өте перспективалы болып табылады. Қазақстанда сирек жер элементтерінің мұндай көлемдегі ауданы бұрын-соңды анықталған жоқ. Бұл оны жаңа өнеркәсіптік типке жатқызуға мүмкіндік береді.
Анықталған сирек жер кен орындары мен перспективалық учаскелер, егер одан әрі расталса, болашақта Қазақстанды сирек жер элементтерінің қоры бойынша әлемде жетекші орынға шығаруы мүмкін. Бұл сирек жер металдарының жоғары технологиялық саласын қарқынды дамытуға мүмкіндік береді.
Жансая ОМАРБЕК,
«Ortalyq Qazaqstan»
