Жастар – деструктивті діни ұйымдардың тұзағына тез ілінетін негізгі нысан

Өзіне төнген қауіпті тану үшін және жағымсыз әсерлерден қорғау үшін жастарға қалай көмектесе аламыз? Бұл туралы Қарағанды ​​облысындағы конфессияаралық қатынастар мәселелерін зерттеу және талдау орталығының маманы Кристина Метеревеллимен сұхбат кезінде айтылды.

Кінәліге – жаза!

Жақсы жаңалықтан бастайық. Күні кеше ғана республикалық іздеуде жүрген «Таблиғи жамағат» деструктивті діни ағымының жақтаушысы ұсталды. Ол педофилия деген күдікке ілінді. Ол ұзақ уақыт бойы Түркия мен Қырғызстанда жасырынып жүрген.

– 15 тамызда кәмелетке толмағандарға қатысты сексуалдық сипаттағы зорлық-зомбылық әрекеттерін жасады деген күдікпен Қазақстанда тыйым салынған «Таблиғи жамағат» діни-экстремистік ұйымының қолдаушысы кәмелетке толмағандарға жыныстық сипаттағы зорлық-зомбылық жасады деген күдікпен ұсталды», – деп хабарлайды ҚР Ішкі істер министрлігінің баспасөз қызметі.

Одан әрі қылмыстық жауапкершілікке тарту үшін ер адам Қарағанды ​​облысының уәкілетті органдарына тапсырылады.

Жастарға ерекше назар аударылды

Өкінішке орай, деструктивті ағымдарға тартылған Қазақстан азаматтарының статистикасы да жасарып бара жатқанын айта кету керек.

Демократиялық азаматтық қоғам негіздеріне қайшы келетін идеяларды дамытатындардың нысанасы – жастар. Негізгі «тұзақтар» әлеуметтік желілерде орналастырылған.
Қарағанды ​​облысындағы конфессияаралық қатынастар проблемаларын зерттеу және талдау орталығы әлеуметтік желілерге тұрақты мониторинг жүргізеді. Мәселен, 2022 жылдың басында облыстың 18 мыңнан астам тұрғыны түрлі деструктивті ұйымдардың діни бірлестіктеріне жазылған.

Кейіннен пайдаланушылармен жүргізіліп жатқан профилактикалық жұмыстардың нәтижесінде ағымдағы жылдың маусым айындағы жағдай бойынша олардың саны 7 мың пайдаланушыға азайды. Сондай-ақ деструктивті ұйымдардың 3 мыңнан астам материалы анықталып, бұғаттауға жіберілді.

Дінтанушы жастардың неліктен радикалды ұйымдарға баратынын да түсіндірді:

– Көбінесе экстремистер жастарды өз ұйымдарына күнделікті өмірде жетіспейтін жеңілдіктер туралы уәделермен тартады. Экстремистер жастарды бақытты ете алатын нақты нәрселер мен шарттарды жасап беруге уәде етеді.

Репост үшін жаза

Отандық дінтанушы, орталық қызметкері Кристина Метревели Kazislam.kz сайтына берген сұхбатында бұғаттаудың өзі аздық етеді, себебі қолданушылар радикалды контентке әлдеқашан таныс болып кеткенін айтады. Көбінесе мұндай пайдаланушылар осындай жарияланымдарды өздерінің аккаунттарында немесе телеграмм чаттарында бөлісіп, тұзаққа түседі: желіде деструктивті мазмұнды таратқаны үшін айыппұлдар мен жазалар қарастырылған!

– Діни сауатсыздық, интернеттегі немқұрайлылық абайсыз қолданушылардың Қазақстан Республикасының кодексін бұзуына әкелуі мүмкін, – деп түсіндіреді Кристина Метревели.

– Мәселен, Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 453-бабын (Интернет-ресурстарда діни араздықты қоздыруға, экстремизм мен терроризмді насихаттауға бағытталған ақпаратты жариялау) бұзғаны үшін жеке тұлғаға 20 АЕК мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады, бұқаралық ақпарат құралдарының өнімдерін тәркілеумен лауазымды тұлғаларға – 25 АЕК мөлшерінде айыппұл салынды, – дейді заң сарапшысы.

Ақпараттық майдан

Орталық қызметкерлері жат ағымдармен күресті ғаламтор желілерінде де қарқынды жүргізуде. Осы уақытқа дейін радикалды идеологияға қарсы иммунитетті қалыптастыруға бағытталған 10 мыңнан астам жарияланым мен 1 796 мақала жарияланды.

Жат ағымдар көбіне танымал Instagram, TikTok және В Контактесекілді әлеуметтік желілерді пайдаланады. Дінге енді бет бұрған жастар керекті мәліметтерді әлеуметтік желілер мен интернеттен іздейді, бұл үлкен қателік. Дінге қатысты толғандырған сұрақтардың жауабын ашық желілерден емес, сенімді дін өкілдерінен сұраған дұрыс. Сенімді ақпарат алу үшін ғаламторда да жағдай жасалған. Атап айтқанда, “Muftyat.kz”, “Ihsan.kz”, ” Kazislam.kz ” ,”Krest.kz” т.б сайттардан қажетті ақпарат алуға болады . Бұл сайттардың әлеуметтік желілерде ресми парақшалары да бар.

Осы тұста тағы бір ескере кететін жәйт, жоғарыда аталған ресми сайттардың өзін сүзгіден өткізіп барып, оқу керек. Себебі, деструктивті ағымдар кез-келген ақпарат көзінің көшірмесін жасай алады. Олар ресми сайтқа ұқсас порталдар арқылы өз ойларын іске асыруын жалғастыра береді.

Теріс ақпарат көздерінен қалай қорғану керек? 

Дінтанушы маман Кристина Метревели жастарға жат ағымның жетегіне кетпес үшін, төмендегідей кеңестер берді.

Біріншіден, өзіңізді зиянды ақпарат пен күмәнді адамдардан қорғау үшін, ең алдымен қарапайым ақпараттық қауіпсіздік негіздерін сақтауыңыз керек. Ол үшін желідегі парақшаңызда жеке ақпараттарды (аты-жөні, телефон нөмірі, тұрғылықты мекен-жайы, оқу немесе жұмыс орны және т.б.) жарияламау ұсынылады.
Сізге қатысты барлық деректер тек жат ағым арбаушылары үшін ғана емес, қоғамға қауіпті кез-келген адам үшін де құнды ақпарат болып табылады.

Екіншіден, психологиялық күйіңізді көрсететін статус, фото, видео ақпараттарды жариялай бермеңіз. Жат ағымдар адамның әлсіз кезін оңтайлы пайдаланады. Сондай-ақ, жеке парақшаңызға танымайтын адамдардан келген достық ұсыныстарды қабылдай беру де қауіпті. Бөтен адамдар жалған достық арқылы жеке мәліметтеріңізді теріс пиғылда пайдалануы мүмкін.

Үшіншіден, жат ағымдардың арбаушылары – өздерінің “ықтимал құрбандарын” әлеуметтік желідегі парақшасы арқылы-ақ тани алатын жақсы психологтар. Олар қарапайым ғаламтор желілері арқылы құрбанының қоршаған ортасы, мүдделері, діни көзқарастар туралы толық ақпарат алып, күшті және әлсіз жақтарын анықтайды. Нәтижесінде құрбандығының психологиялық портреттін жасап, сол арқылы арбау әдістерін бастайды.

Маңызды кеңес: айналаңызда сенімді достарыңыз, жақын адамдарыңыз болсын. Отбасыңызға көбірек уақыт бөліңіз, кітап оқыңыз, өзіңізге ұнайтын хоббимен айналысыңыз!

Біздің аймақта сізді немесе жақындарыңызды жат ағымдардан келген жағымсыз жағдайлардан қорғайтын сенім телефоны жұмыс істейді (+7 747 189 61 81).

Егер сіз немесе сіздің жақындарыңыздың бірі деструктивті ағымдардың әсерінен зардап шеккен болса, Қарағанды облысының дін істері басқармасына барып, теологиялық және психологиялық көмек түрлерін алуға болады.

Мақала Kazislam.kz сайтында жарияланған сұхбат негізінде дайындалған
Фото: Kazislam.kz