Туберкулез туралы не білу керек?
Туберкулез маңызды әлеуметтік және медициналық проблема болып табылады. Бүгінгі таңда алдын алу шараларын елемеу жағдайында туберкулез тұрғындардың барлық топтарына әсер етеді. Туберкулез инфекциясы агрессивті формада болады және оны емдеу әрдайым мүмкін емес.
Қарағанды облысында туберкулезбен сырқаттанушылықтың кейбір негізгі көрсеткіштерін тұрақтандыру және төмендету үрдісі байқалды. Сонымен қатар, эпидемиологиялық жағдай шиеленісті болып қала береді және бірнеше дәріге төзімді науқастар санының артуымен байланысты, бұл процестің хронизациясына әкеледі.
Облыста 2024 жылдың өткен кезеңінде 2023 жылмен салыстырғанда туберкулез инфекциясымен сырқаттанушылықтың 6,5%-ға төмендеуі байқалады, балалар арасында (0-ден 14 жасқа дейін) туберкулезбен сырқаттанушылық көрсеткіші өткен жылдың деңгейінде қалды (5,2).
2024 жылдың 12 айының қорытындысы бойынша облыста өлім-жітім көрсеткіші өткен жылғы деңгейден 18,2%-ға төмен және 100 мың тұрғынға шаққанда 2,1 құрады.
Туберкулездің алдын алу жыл сайынғы диспансерлік бақылау және ауруды ерте сатысында анықтау болып табылады. Туберкулезді ерте сатысында анықтау үшін ересектерге мамандығына, денсаулық жағдайына және әртүрлі “тәуекел топтарына” жатуына байланысты жылына кемінде 1 рет емханада флюорографиялық тексеруден өту қажет.
Балалардағы туберкулездің алдын алу – инфекцияның алдын алуға және аурудың дамуын болдырмауға бағытталған. Балалардағы туберкулез ауруының алдын алудың негізгі әдістері – баланың өмірінің алғашқы 1-4 күнінде қарсы көрсетілімдер болмаған кезде перзентханада жүргізілетін БЦЖ вакцинациясы. БЦЖ вакцинасы адамның жалпы денсаулығы үшін қауіпті емес жергілікті туберкулез процесінің дамуын қамтамасыз ете отырып, тері ішіне енгізіледі. Нәтижесінде дене туберкулез микобактериясына қарсы арнайы иммунитетті дамытады. Вакцинация балалар арасында инфекция мен аурушаңдығының төмендеуіне ықпал етеді, туберкулездің жедел және жалпыланған түрлерінің дамуына жол бермейді.
Туберкулездің барысына келесі белгілер болған кезде күдіктенуге болады:
– қақырықты шығаратын жөтел немесе мүмкін қанмен аралас жөтел;
– тез шаршау және әлсіздіктің пайда болуы;
– тәбеттің төмендеуі немесе болмауы, салмақ жоғалту;
– терлеудің жоғарылауы, әсіресе түнде;
– температураның 37 – 37,5 ºС дейін шамалы көтерілуі.
Жоғарыда аталған белгілердің кем дегенде біреуі үш апта бойы сақталса, тіркелген жері бойынша медициналық ұйымға шұғыл түрде хабарласу қажет. Туберкулездің барысына күдік туындаған жағдайда пациентке флюорография, кеуде қуысының рентгенографиясы және қақырық анализі ұсынылады. Барлық күдікті жағдайларда науқас қосымша диагноз қою және емдеу үшін туберкулез диспансеріне жіберіледі. Науқаспен емдеуді бастамас бұрын тағайындалған туберкулезге қарсы препараттарды бақылаумен қабылдау қажеттілігі, емдеудегі үзілістердің қауіптілігі, ауруды емдеудің ұзақтығы мен күрделілігі, ықтимал жағымсыз реакциялар, айналасындағылар үшін инфекциялық қауіптілік туралы әңгімелесу жүргізіледі.
Өзіңізді туберкулезден қалай қорғауға болады:
– флюорографиялық тексеруден уақтылы өту;
– балаларды туберкулезге қарсы вакцинациялау;
– жеке және қоғамдық гигиена ережелерін сақтау;
– ұтымды тамақтану, сүт және ет өнімдерін, көкөністер мен жемістерді тұтыну;
– бөлмені үнемі желдетіп отыру, таза ауада көбірек болу;
– жаман әдеттерден (темекі шегу, алкоголь және есірткі қолдану) бас тарту.
Есте сақтаңыз: ауру ерте анықталған жағдайда ғана нәтижелі емделеді!
Юрий ЗАЛЫГИН,
Облыстық санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау департаментінің басшысы
