Әлібек Әлденей: Ұлы мұрат – Қазақстанды ат спортының отаны ретінде мойындату

Бірден айта кетелік, «Ұлы Дала Жорығы» – кәдімгі ат бәйгесінен форматы да, мазмұны да бөлек дода. Алғашқы жарыста командалар 1 200 шақырымдық жолды 10 күнде жүріп өтуден жарысса, биыл қатысқан 19 команда бес күнде 500 шақырым қашықтықты атпен шауып өтуге барын салды. Бұл – тұрмыс-тіршілігі де, салт-дәстүрі де жылқының жалына байланған нағыз көшпенді өркениетті тірілтуді көздеген ерекше жарыс. Сондықтан оны «марафон-бәйге» деп атайды. Осы жобаның басы-қасында жүрген ұйымдастырушы азаматтардың бірі – JORYQ ат спорты федерациясының Қамқоршылар кеңесінің төрағасы, Қарағанды облысы әкімінің орынбасары Әлібек Әлденеймен сұхбаттасудың сәті түсті.

– Әлібек Үсенұлы, биылғы «Ұлы Дала Жорығы» марафон-бәйгесі мәресіне жетті.  Оны ұлттық спорт­тың жаңа түрі деп сеніммен айтуға болады. Аз жылда өзінің өміршең­дігін дәлелдеп, елдің ықыласына бөленді. Бірақ «Жорық» деген атын­ың өзі елең еткізерлік. Сонымен, бұл өзі қайда бет алған жорық?

– Сөзіңіздің жаны бар. «Жо­р­ық» деген ұғымды көп адам жауын­гер­лікпен байланыстырады. Бірақ біздің жорықтың жөні де, мәні де бөлек. 

Біз осы жобаны әу бастан қолға алғанда, оны халықаралық деңгей­де өткізуді мақсат тұттық. Себебі түпкі ойымыз – осыдан бес мың жыл бұ­рын атты алғаш ерттеп мін­ген көш­пен­ділер өркениетінің та­ғыл­ымын әлемге танытып, оның мұрагері ретінде Қазақстанды мой­ын­дату болатын. Сондықтан оның халық­ара­лық деңгейдегі ресми атауы – The Great Steppe Tour. Ал қазақша атауы – «Ұлы Дала Жорығы». 

Бұл – Ұлы Дала өркениетін әлемге танытуды, халқымыздың бай тарихы мен мәдениетін на­сихаттауды, сондай-ақ Қазақстан­ды ат спортының отаны ретінде мойындатуды діттейтін жорық. 

«Жорықтың» тағы бір талабы – көздеген мақсатқа жету үшін жол­дағы қиындықтарды жеңіп, табан­дылық пен төзімділік таныту. Күні­не атпен 100 шақырым жүріп өту оңай емес. Өз тәжірибемнен айт­сам, күні бойы аттан түспей желіп жүре беруге темірдей төзім мен мықты жігер керек. 

Ата-бабамыз бірнеше күн бойы аттан түспей, талай жорыққа қа­тыс­қан. Біздің марафоншылар да жарыс кезінде шыдамдылық, т­а­бан­дылық, ұстамдылық танытады. Сондықтан «Ұлы Дала Жорығы» – кешегі Ұлы көшпенділердің бүгінгі ұрпағын сынайтын ерекше сайыс. Ұлттық қайсар мінезді қалыптас­тыратын шара.

Бұл тұрғыда Мемлекет басшы­сы Қасым-Жомарт Тоқаевтың: «Ұлы Дала Жорығы» – қазақ хал­қы­ның атқа міну мәдениетін жаң­ғырту, ұлттық спортты дамыту әрі жастарды патриотизмге тәрбиелеу жолындағы маңызды қадам», – деген сөзі жобаның мән-мағына­сын ашады.

Иә, «Ұлы Дала Жорығы» жоба­сының үлкен миссиясы – қазіргі жастардың бойына ұлттық құнды­лықтарды сіңіру. Бүгінгі ұрпақ ата-бабасының ерлік рухын сезінсе дейміз. Қазақтың рухы – жылқы­н­ың жалында. 

Жалпы, осы идея алғаш пайда бол­ған сәттен-ақ бүкіл әлем қызы­ға қарайтын трансконтинентальді «Дакар» ралли марафоны тәрізді халықаралық дәрежедегі ат жарыс­ын өткізуді мақсат тұттық. Тек бір айырмашылығы бар, раллиде – автокөлік, жорықта – ат жарысады. 

Қазіргі тілмен айтқанда, ат спорты – экологиялық спорт. Жыл­қыны ерттеп міну үшін бабын білу керек. Жүйріктің бабы келіс­песе, бағы да жанбайды. Сондық­тан алдымен баптап үйрену керек. Сол арқылы адам табиғатқа жақын болады, қоршаған ортаға, жануар­ларға деген жанашырлық сезімі қалыптасады. Яғни, біздің жорық жастарды спортпен айналысуға ынталандырады. Осылайша, ден­сау­лығы мықты, рухы берік ұрпақ тәрбиелейміз.

Сондықтан бұл жарыс – төл дәстүріміз бен заман талабын ұш­тастырған ерекше жоба. Меніңше, осындай үлкен мақсаттардың ар­қа­­сында Жорық елдің ықыла­сы­на бөленіп, жылдан-жылға таны­мал болып келеді. 

– Биылғы «Жорықты» Жеңістің 80 жылдығына арнапсыздар. Онда­ғы мақсат не?

– Биылғы «Ұлы Дала Жоры­ғын» Ұлы Жеңістің 80 жылдығына арнаудағы мақсат – өткеннің өне­гесі мен ерлігін бүгінгімен сабақ­тас­тыру еді. 

Өткенге көз жүгіртсек, тарихы­мыздағы талай жеңісте ат тұяғының ізі жатыр. Халқымыздың біртуар пер­зенті Бауыржан Момышұлы­ның соғыс жылдарында ақбоз атымен айбар көрсетіп, от пен оқ­тың арасынан тайсалмай өткен ерлігі ел есінде. «Мен ат баптар қазақтың баласымын. Жылқы жүйрігін айтпай танимын. Егер мен білсем, бұл – қазақтың қара­бай­ыр жылқысы. Еркін далада құй­ынмен жарыса, көсіле өскен, кең тынысты жануар. Күн-түн ша­псаң талмайды, өзі ақбоз екен» деген сөзі бар. 

Ақбоздан қалған тұқымдар қазіргі қазақтың тақымында. Олар – азат күннің жаршысы, бей­біт күннің жүйрігі. Сол жүйріктер осы жорықта бақ сынады.

Бұл жобаның тағы бір жетістігін айтсақ, ол ең төзімді жылқы тұқы­мы – қазанаттың артықшылығын күллі әлемге мойындататын зерт­ха­н­аға айналды. Жорық халқымыз­дың жылқыға деген байырғы ын­та-ықыласын жандандырды, атқа міну мәдениетін жаңғыртты, руха­ни сабақтастықты тереңдете түсті.

– Марафон-бәйге 2022 жылы Астанада басталып, Түркістанда мәресіне жеткенін білеміз. Одан кейін бағыт өзгерді. Жыл сайын жаңа маршрут белгілейсіздер. Сонда марафон-бәйге бүкіл Қазақстанды қамтып шыға ма?  

– Мұныңыз рас. Жыл сайын Жорықтың маршрутын алдын ала ақылдасып, зерттеп, зерделеп бар­ып бекітіп отырамыз. 

Оның бірнеше себебі бар. Біз­дің басты мақсатымыз Ұлы Көш­пен­ділер өркениетінің осы жерден тарағанын дәлелдеу болғандықтан, Жорықтың маршруты тарихи-мә­дени жерлерді басып өтеді.

Мысалы, 2022 жылы шабандоз­дар Ұлы Дала тарихындағы айтулы тұлғалар – Алаша хан, Жошы хан кесенелеріне, Қазақ хандығының тұңғыш астанасы Созақ шаһарына арнайы ат басын бұрды. Түркі е­л­дері­нің рухани астанасы – Түркіс­тан қаласында Әзірет Сұлтан ке­се­несіне зиярат етті.

Былтырғы жорық Солтүстік Қа­зақстан облысындағы еліміздің тарихи-мәдени ескерткіші – Ботай қонысынан бастау алып, Астанада мәреге жеткен еді. Яғни, халықара­лық жарысты пайдаланып, 5000 жыл бұрын жылқы алғаш қолға үйретілгенін айғақтайтын көне мәдениетті әлем жұртшылығына, ат спортымен кәсіби деңгейде айналысатын командаларға таныс­тырудың сәті түсті.

Жорық арқылы біз Қазақстан­ның тарихи-мәдени орындарын әлемге танытып, жаңа туристік маршруттардың ашылуына ықпал етсек дейміз. Марафонның арқа­сын­да жыл сайын шетелдік турис­тер саны артып келеді. 

Сондықтан биыл өзге мемле­кет­терден келген командаларға жер жәннаты Жетісудың сұлу та­биғаты мен мәдени мұрасын таны­туды мақсат тұттық. Табиғаты мен тарихы тұтасқан Алматы об­лыс­ында марафон-бәйге өткізу – даламыздың кеңдігі мен Алатаудың айбатын әлемге әйгілеу.

Жорық аясында Оңтүстік Аф­рика Республикасы, Мажарстан, Иран, Қырғызстан және Ресейден келген шабандоздар үшін туристік сапар ұйымдастырдық. Олар Таң­балы тас, Алтын адам табылған Есік қорғаны, Шарын шатқалы секілді тарихи әрі табиғи жерлерді аралап, зор әсер алып қайтты.

Осылайша, әр Жорық белгілі бір тарихи, мәдени немесе рухани мағыналы тақырыпты арқау ете отырып, сол идеяны кеңінен тар­қату­ға бағытталады. 

– Бүгінге дейін бес дүркін ұйым­дастырылған Жорық барысында қандай жылқы тұқымы төзімділік тұрғысынан озық шықты?

– Иә, Жорық санаулы жылда бес мәрте өткізілді. Осы уақыт аралығында 92 команда қатысып, 650 ат бағы мен бабын сынап, 4 000 шақырымды еңсеріпті. 

Ең алғашқы 2022 жылғы жор­ық­ты еске алсақ, білікті атбегі Исен­бай Калдаманов ағамыз жет­ек­шілік ететін Маңғыстау өңірінің «Көкмойнақ» командасы 1 200 шақырымды ең қысқа уақыт­та ба­ғындырып, жеңіс тұғырынан көрін­ген болатын. Бұл «Адай» жыл­­қысы­ның тектілігі мен төзім­ділігін алғаш мойындатқан сәт болды. 

Ал 2023 жылы Мемлекет бас­шы­с­ының тапсырмасына сәйкес, «Адай» жылқы тұқымы ресми түрде патенттеліп, құқықтық мәр­те­бе алды. Бұл – «Адай» жылқысы­ның тек биологиялық емес, мә­дени-рухани құндылық ретінде ұлт мақтанышына айналғанының айқын дәлелі. 

Сонымен қатар еліміздегі бі­лікті атбегі Рүстем Досжанов бас­қара­тын Жетісу облысының ком­ан­дасы Жорықтың екі дүркін чем­пионы атанып, «Жетісу арғы­ма­ғы» тұқымының төзімді әрі мықты екенін іс жүзінде дәлелдеген болатын.

Былтыр қыркүйекте V Дүние­жүзілік көшпенділер ойындары­ның қарсаңында өткен халықара­лық «Ұлы Дала Жорығында» Қуат Үсенов жетекшілік ететін Алматы өңірінің командасы бірінші орын алған ресейліктерден небәрі 6 минут­қа ұтылып, екінші орынды иемденген еді. Атап өтетін жайт, Ресей командасы таза қанды араб жылқыларымен қатысса, Алматы командасы жергілікті «Алатау» тұл­парларын жарысқа қосты. Бұл – қазақ жылқысының халық­ара­л­ық деңгейде бәсекеге қабілетті екенін көрсетеді.

Ал биылғы Жорықта әріптесі­міз Алтай Бимен бауырымыз Ас­тана қаласының атынан «Қостан­ай» жылқысымен жасақталған команданы жарысқа қосып, топ жарды. Отандық брендке айналған қостанайлық жылқының ұзақ қаш­­ық­тықты бағындыра алатыны­на көптің көзі жетті. 

Жалпы, биыл Астана команда­сының жеңіске жетуі – заңдылық деп ойлаймын. Олай дейтінім, Ас­танада Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен V Дүниежүзілік көшпенділер ойын­­дарының өтуі отандық ат спорты сала­сының дамуына үлкен серпін берді. Ендеше биылғы Жо­рықта Астана командасының жең­ім­паз атануы – Дүниежүзілік көш­пенділер ойындарының жемісі деуге болады.

Осы тұста бір нақты мысал кел­тірейін. Әдетте, командалар бес атпен қатысқанымен, олардың іші­нен үшеуі ғана мәреге жететін. «Адай» мен «Қостанай» тұқымды тұл­парлармен жарысқан команда­лар марафонның басынан аяғына дейін төрт атпен 500 шақырымдық жолды еңсеріп, жарысты толық ая­қ­тады. Бұл – ерекше назар аудар­а­тын оқиға. 2022 жылғы ал­ғашқы жорықта Маңғыстау өңірі­нің командасындағы төрт бір­дей «Адай» жылқысы межелі ор­ын­ға бірінші жеткен еді. Биыл Астана қаласының командасы «Қос­танай» жылқыларымен сол көрсеткішті қай­талап, жеңімпаз атанды. Бұл – қазақ жылқы­лары­ның ұзақ қаш­ық­қа шыдамды екен­ін айғақтай­тын дерек. 

Сондықтан «Ұлы Дала Жоры­ғы» жылқы тұқымын табиғи ортада сынайтын бірден-бір далалық зерт­х­анаға айналды деуге негіз бар. Біздің  көздегеніміз де осы.

Тағы бір айта кететін жаңа­лық – биылдан бастап қазақы жыл­қы тұ­қым­дарының табиғи төзім­ділігі мен жорыққа бейім­ді­лігін ғылыми тұр­ғы­да дәлелдеуді қолға алдық. Бұл асыл тұқымды жылқыны сақтап, өсім­ін көбейтуге септігін тигізеді. Осы мақсатта Ал­матыдағы Қазақ мал шаруашылығы және жемшөп өндірісі ғылыми зерт­теу институты­мен әріптестік орнаттық. Ғалымдар Жорыққа қа­тыс­қан аттардан қа­жет­ті анализ алып, зерттеу жұмыстарына кірісті. Бұл бастаманың нәтижесін жыл соңында көпшілік назарына ұсына­мыз. 

– Осы жолғы Жорықтың тағы бір ерекшелігін байқадық. Төрешілер мен ветеринарлар тек отандық ма­ман­дардан құрылған екен. Бұл шешімнің себебі не?

– Иә, бұған дейінгі төрт Жо­рық­қа шетелдік мамандарды тарт­тық. Халықаралық ат спорты ұйым­дарымен ақылдаса келе, біл­­ік­ті мамандарды елге шақырып, олармен тығыз жұмыс істедік. Үз­дік әдіс-тәсілдерін үйрендік. Сон­ың арқасында Жорықтың ерек­ше­лігі мен мән-маңызын терең түсі­не­тін, әділ төрелік жүргізетін отан­дық білікті маман­дар – төре­шілер мен ветери­нар­лардың пулын қалыптастырдық. Расын айту ке­рек, бұл жұмыс оңайға соқпады. Дегенмен нәти­жесі қуантарлық. Бүгінде дүбірлі доданы отандық кәсіби мамандар әділ бағалап жатыр.

Мәселен, биылғы жорықтың бас төрешісі Серік Әбжанов болса, бас ветеринарлыққа тәжірибелі маман, отандасымыз Людмила Дрей­фельді шақырдық. 

Бір қуаныштысы, биыл мара­фон-бәйгеге қатысқан командалар тарапынан төрелікке де, мал дәрі­герлерінің жұмысына да бірде-бір шағым түспеді. Бұл – барлық ше­шім әділ және дұрыс қабылданды деген сөз. Біз үшін бұл үлкен жетіс­тік.

–  Жылдан-жылға «Жорықтың» өзі де талай сыннан өтіп, жоба рет­ін­де шыңдалып келеді. Биылғы Жорықтан өзіңіз не байқадыңыз? 

– Әрине, алғашқы Жорық пен бесінші Жорықтың айырмашы­лығы жер мен көктей десек, артық айтқандық болмас. Мамандардың біліктілігі, командалардың дайын­дығы, материалдық-техникалық жабдықталуы, дәрі-дәрмектің, құрал-сайманның қолжетімділігі – жылдан-жылға жетіліп, басқа дең­гейге көтерілді. 

Нақты бір мысал келтіре кетей­ін, бұған дейінгі Жорықтарда вет­ери­нарлар «жарысты жалғастыру­ға жарамсыз» деп тұлпарын дода­дан шығарғанда, кейбір команда мүше­лері келіспей, дауласатын. Ал осы Жорықта байқағанымыз, он­дай қарсылық мүлдем болған жоқ. Керісінше, жарыс барысында шабандоздар өздері тізгін тартып, «биыл дайындығым аздау болды» деп, спорттық этика мен қауіп­сіздікті бірінші орынға қойды.

«Ат жақсысы да, адам жақсысы да ұзақ жолда сыналады» демекші, 500 шақырымдық сапардың аза­мат­тар мен қазанаттарға салар салмағы зор. 

Қазір «Жорық мәдениеті» де­ген жаңа ұғым қалыптасты: ат бап­таудан бастап, жылқыға деген жанашырлық, шабандоздардың бір-біріне деген құрмет көрсетіп, қол­дауы, оқыс жағдайда көмек қол­ын созуы, атбегілердің эмоция­ға берілмей, кез келген мәселені байыппен, кәсібилік тұрғыдан шешім қабылдауы секілді дағдылар осы мәдениеттің ажырамас бөлігі­не айналды. 

Міне, осы құндылықтар «Ұлы Дала Жорығын» ұлттық сана мен бірлікті ұлықтайтын рухани плат­формаға айналдырды.

– Осы жерде бұл жобаға қалай кел­геніңізді сұрағым келіп отыр. Сіздің саяси қызметте жүргеніңізді білеміз. Ал «Ұлы Дала Жорығын» жол­ға салудың өзі қыруар уақыт пен қаржы, ерік-жігерді қажет ететін шар­уа. Қазіргі қызметіңізге кедергі емес пе?

– Сұрағыңыздың төркінін түс­ін­дім. Бұл жерде «Ұлы Дала Жоры­ғының» басталу тарихын аздап тарқатып айтып өту керек болар. Жоба идеясының авторы – Бақыт­жан Тұрлыбеков 2021 жылы «осын­­дай ой бар» деп ақылдасқан кезде бұл жобаны белгілі бір ай­мақ­пен шектемей, еліміз үшін ауқымды имидждік жоба жасау керек деп шештік. Себебі бұл – ұлттық руханиятты жаңғыртып, құндылықтарымызды түгендеуге таптырмас мүмкіндік еді. 

Оның үстіне, адамзатқа салт аттылар мәдениетін сыйлаған ата-бабамыздың аманатын орындап, Қазақстанды мыңжылдықтардан бастау алатын бай тарихы мен мәдениетін жалғаған көшпенділер өркениетінің мұрагері ретінде тарату үшін бұл жобаны «отандық бренд» ретінде қалыптастыру ке­рек­ деп шештік. Жасыратын несі бар, осы жоба арқылы еліміз алда­ғы уақытта ат спортының отаны ретінде мойындалса екен деген арманымыз бар.

Идеясын пісіріп, жобаның мақсат-міндетін айқындап алған соң, маршрутын сызып, ұйым­дастырушы команданы жасақтап, демеушілер табу керек болды. 

Алғашқы жылы жобаны таныс­тыру үшін талай келіссөз жүргізіп, көптеген компанияның табал­дырығын тоздырдық. Сол кезде бізге «күніне 100 шақырым еңсерсе де, 10 күн бойы жүрісінен жаңыл­майтын жылқыны қайдан таба­сың­дар, бұл іске аспайтын идея» дегендер болды. 

Ата-бабамыз ұшы-қиыры жоқ кең байтақ даламызды күндіз-түні аттан түспей жүріп қорғады емес пе! Ендеше Үстірт пен Алтайдың, Алатау мен Арқаның арасындағы жолға бір шыдаса, қазақ жылқысы шыдайды дестік. Осы ойымыздың растығына көз жеткізу үшін 2022 жылы жаз айында Бақытжан бар, мен бар – 4-5 жігіт Астанадан Баян­ауылға дейін үш күн жүріп, Мәш­һүр Жүсіп Көпейұлының басына атпен зиярат етіп қайттық. 

Күніне 100 шақырымнан астам желіп жүріп, мұндай марафон-бәйгені өткізу мүмкін екеніне жұрт­тың көзін жеткіздік. Сол сапардан келе сала алғашқы Жо­рық­ты ұйымдастыру жұмысына кірістік. 

Сол кезде мен қоғамдық жұ­мыс­та жүргендіктен, алғашқы екі Жорықты ұйымдастырумен алаң­сыз айналыстым. 

Одан бері марафон-бәйге елге танылып, оны ұйымдастыру жұ­мыс­тары жолға қойылды. Қазір Қарағанды облысында жұмыс істегелі бері, түрлі мәселеге бай­лан­­ысты ауылдарды аралағанда Жор­ыққа деген халықтың ерекше ықыласын байқап жүрмін. Ендігі жерде біз болайық, «Ұлы Дала Жорығы» өз алдына жолға түсті. Ол елдің ұлттың игілігіне қызмет ететін жобаға айналды.

Сондай-ақ қазіргі қызметімде басқа салалармен қатар, спорт са­ла­сына да жауаптымын. Сондық­тан өңірдегі ұлттық спорттың дамуына айрықша көңіл бөлем.Бұл ретте облыс әкімі Ермағанбет Бөлекпаевтың осы салаға деген қамқорлығы – үлкен демеу.

Арқа өңірі – ежелден қазақы­лықтың қаймағы бұзылмаған өлке ғой. Ұлттық мәдениет, руханият пен салт-дәстүр, ұлттық спорт түрлерінің жауһарларын сақтаған киелі жер. Бай мұрамызды сақтап, халық тұрмысында жаңғыртуға, келер ұрпаққа жеткізуге ұмтыла­мыз. Қазір Қарағанды облысында ұлттық спорттың 11 түрімен 40 мың­ға жуық адам айналысады. 

Былтыр өткен Дүниежүзілік көшпенділер ойынында қазақстан­дық құрамада болған қарағандылық спортшылар командалық жеңіске айтарлықтай үлес қосты. Аңсаған Қожанасіп – тоғызқұмалақ пен овариден, Ажар Салықова – кураштан үздік шығып, 1 алтын, 2 күміс және 2 қола медальді коман­да қоржынына салды.

Облысымызда ұлттық спорт түрлерінен жыл сайын көптеген іс-шара өткізіледі. Оның ішінде, 8 спорт түрін қамтыған «Сарыарқа ұлы дала ойындары фестивалін» атап өтуге болады.  

Алдағы күзде, яғни тамыз – қазан айларында Ұлттық ат спорты түрлерінен Кенесары хан атындағы ашық республикалық турнир және Қарағанды облысының ұлттық спорт түрлерінен 2025 жылғы мау­сым­ның жабылу жарыстарын өткізу жоспарлап отырмыз. 

Қыркүйек айында Алматы облыс­ында ұлттық спорт түрлері­нен өтетін республикалық жарыс – «Ақбидай» ауыл спорты ойын­дарына облыстың құрама коман­дасы толық құраммен қатысады.

Сондықтан қайда жүрсек те, үлкен мұрат – елдің игілігіне қызмет ететін істің басы-қасында болу. «Ұлы Дала Жорығы» сияқты ұлттық мұрамызды түгендейтін жоба­ларды жасау үшін үлкен қыз­метте болу міндетті емес. Кері­сін­ше, осындай жобаны ұйымдастыру тәжірибесі қазіргі қызметімде кез келген істі тыңғылықты атқаруда қажетке жарады деуге болады. 

«Ұлы Дала Жорығының» өзі командалық жоба болса, оны ұйым­дастыру да – бір адамның қолынан келмейтін, көппен бірге бітетін жұмыс. Оны жүзеге асыруға жүздеген адам жұмылдырылды. Олардың қатарында спортшы-шабандоздарымыз, атбегілер, ұйымдастырушылар бар. Жобаны басынан бастап қолдап келе жат­қан демеушілер мен ұлттық спорт­тың жанашырлары бар. Солар­дың бәріне алғысымыз шексіз!  

Әсіресе, 2022 жылдан бері, яғни осы бастаманың алғашқы күнінен бастап, жобаның басты серіктесі ретінде жан-жақты қо­дау көрсетіп келе жатқан «AMANAT» пар­тия­сына айрықша алғысымды білдіре­мін. Партияның ұлттық құн­дылық­тарды насихаттауға, дәстүрлі спорт түрлерін дамытуға бағытталған саясатының арқасын­да «Ұлы дала жорығы» жобасы тек ұлттық дең­гей­де ғана емес, халық­аралық арена­да да танымал бола бастады. 

– Мазмұнды сұхбатыңыз үшін рақмет!

Ардақ СҰЛТАН,

Aikyn.kz