Болашақ балабақшадан басталады
Мемлекет басшысы өскелең ұрпақтың болашағына баса мән беретінін атады. Осыған орай мектепке дейінгі білім беру де уақытқа сай өзгеріс енгізуді талап етуде. Бұл орайда балабақшалардың алар орны ерекше. Аймақтағы Қарағанды, Балқаш, Теміртау қалалары мен Бұқар жырау ауданында 1 206 орындық балабақшалардың ашылуы – мектепке дейінгі білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз етіп, жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік бермек.
Жаңа орындар ашылды
Соңғы 6 жылда Қарағанды облысында 2 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі білім берумен қамту 82,6%-дан 88,1%-ға артты. 2024 жылы жаңа 3 540 орын ашылды.
Мектеп жасына дейінгі балаларды есепке алу, кезекті орталықтандыру және мектепке дейінгі ұйымдарға жолдама беру үшін бірыңғай деректер базасы кезең-кезеңімен енгізілуде. Бұл отбасының өмірлік жағдайын ескере отырып, мектепке дейінгі ұйымға ашық кезекке тұруды қамтамасыз етеді.
Қазіргі таңда облыста мектепке дейінгі балаларға арналған 407 ұйым бар. Оларға 35 мыңнан астам бала барады. Оның 213-і – балабақша, 194-і – шағын орталықтар. Жыл басынан бері Теміртау, Қарағанды, Шахтинск, Балқаш қалаларында, Ақтоғай, Нұра, Бұқар жырау, Абай, Шет, Қарқаралы, Осакаров аудандарында 1 324 жаңа орындар ашылды. Осылайша, облыс бойынша 2 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту 84%-дан 88,1 пайызға өсті.
Мамандардың айтуынша, облыста мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамыту моделін іске асыру шеңберінде мектепке дейінгі ұйымдарда физикалық тұрғыда сау, әлеуметтік белсенді, үйлесімді дамыған тұлғаның қалыптасуына ықпал ететін қолжетімді даму ортасы құрылды.
– Мектепке дейінгі мекемелермен қамтамасыз ету көп жағдайда жеке инвестицияларды тарту арқылы шешіледі. Жаңа орындардың жалпы санының 72%-ы жекеменшік ұйымдарда ашылған. Сонымен қатар, алдағы уақыттары жаңа орындарға деген қажеттілікті қанағаттандыру мәселесін шешу үшін Қарағандыда 2 мемлекеттік, 6 жекеменшік және Приозерск қаласында 2 мемлекеттік балабақша салу жоспарлануда.
«SabiDamu» виртуалды платформасы– Сондай-ақ, 2025 жылдың қаңтарында балалары балабақшаға бармайтын ата-аналар үшін «SabiDamu» виртуалды платформасы ата-аналар үшін тамаша бонус болды. Бұл платформа 0-ден 6 жасқа дейінгі балалардың ата-аналарына әдістемелік нұсқау әрі балаларды тәрбиелеу мен оқытуда виртуалды көмекші болады. Платформада ата-аналар кез келген маманнан кеңес алады, сондай-ақ, үй жағдайында баланың дамуы мен әлеуметтенуін барынша арттыруға мүмкіндік береді, – деп атап өтті облыстық білім басқармасының басшысы Гүлбақыт Жүнісова.
Қарағандыда жүзеге асқан жоба «Біртұтас тәрбие» бағдарламасы аясында балабақша тәрбиеленушінің шығармашылық қабілеттерін арттыру және оларды елін, Отанын сүйетін, туған жерін қорғайтын патриот азамат болуға тәрбиелейді. Балалардың қызығушылығы мен бейімділігін болашақта мамандық таңдау үшін жасалған мамандықтар әлемімен, робототехника кабинетіндегі «Smart Bala» жобасы аясындағы интерактивті ұлттық ойындар бар.
Жалпы, мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту жан басына қаржыландыру арқылы қамтамасыз етіледі. Биыл бір балаға мемлекеттік тапсырыс құны өткен жылмен салыстырғанда қалада 52 954 теңгеден 54 506 теңгеге дейін және ауылда 59 111 теңгеден 60 747 теңгеге дейін ұлғайды.
Соңғы бес жылда кезек екі есеге қысқарды
Балабақшаларға жазылу процесін жеңілдету және ашықтықты қамтамасыз ету үшін кезектілікті есепке алудың бірыңғай жүйесі құрылды. Өтініш берудің әртүрлі тәсілдері, соның ішінде электрондық үкімет порталы, банктердің мобильді қосымшалары және жергілікті өзін-өзі басқару платформалары іске асырылды. Қазіргі уақытта жүйе елдің төрт аймағында сыналуда.
Бағдарламалар еңбек, шығармашылық, туризм, зияткерлік ойындар және халықаралық іс-шараларға қатысу секілді әр түрлі іс-шараларды ұсынады.
– Біз балалардың сапалы және қауіпсіз жазғы демалысы үшін 2024-2026 жылдарға арналған іс-қимыл жоспарын бекіттік. Педагогтерге, балалар мен ата-аналарға арналған республикалық ведомствоаралық штаб, іс-қимыл алгоритмдері мен әдістемелік ұсынымдар құрылды. Балалар лагерьлерін қабылдау кестесі мен қызметкерлердің нұсқамалары дайын, – деді Оқу-ағарту министрлігі тәрбие жұмысы және қосымша білім беру департаменті директорының орынбасары Стэлла Ибраева.
Биыл төрт сауықтыру орталығын ашу жоспарланып, 210 балалар сауықтыру орталықтарының тізімі жасалды.
Жалпы, мектепке дейінгі ұйымдардың ғимараттарын ұстауға байланысты шығындар, сондай-ақ, қызметкерлердің жалақысы, салықтар, коммуналдық қызметтер, тауарлар мен қызметтерді сатып алу жан басына шаққандағы қаржыландыру нормаларына сәйкес жүргізіледі. Сонымен қатар, 1 мамырдан бастап әлеуметтік осал отбасылар санатына жататын мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиеленушілері тегін ыстық тамақпен қамтылып отыр, оған 30,5 млн теңге бөлінді.
Балабақшалар ваучерлік қаржыландыруға көшті
Таяуда Қарағандыда Қаржы орталығы мен Indigo порталының өкілдері балабақшаларға қатысты ваучерлік қаржыландырудың жаңа жүйесінің ерекшеліктерін түсіндірді. Бұл мектепке дейінгі ұйымдарды қаржыландыру кезінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетіп, сондай-ақ, бәсекелестік үшін жағдай жасайды. «Қаржы орталығы» АҚ бюджеттік қаржыландыру департаментінің директоры Еламан Ильястың айтуынша, бұрын балабақша орнына кезек болса, енді ваучер алуға кезек.
Алдымен ата-ана мектепке дейінгі мекемені таңдайды, содан кейін қаржыландыру жүргізіледі.
Жаңа жүйенің артықшылықтарының бірі – енді ата-аналар лайықты балабақшаны өз бетінше таңдап, қажет болған жағдайда оны кезекке қоймай-ақ ауыстыра алады. Бұрын мемлекеттік тапсырыс нақты балабақшаларға бекітіліп, бөлінген орындар саны білім бөлімінің шешіміне байланысты болатын.
– Қолданыстағы жүйеде ата-аналардың бір балабақшадан екіншісіне еркін көшуіне мүмкіндігі болмады. Енді бұл процесс жеңілдетілді, себебі ваучер мемлекеттік тапсырыс болып табылады, ол нақты балаға бекітіледі және бас тарту немесе жою сәтіне дейін іске асырылады, – деп түсіндірді Еламан Ильяс.
Алдағы уақытта бағдарлама аясында бала қайда барса, қаржыландыру да сонда жіберіледі. Енді белгіленген нормаларға сәйкес келетін кез келген аккредиттелген балабақша мемлекеттік қаржыландыруға оның қуаттылығы қаншалықты мүмкіндік берсе, сонша баланы қабылдай алады. Ваучерді қаржыландыру бала балабақшаға нақты келген кезде жүзеге асырылады және ай сайынғы табельмен, оның ішінде ата-аналармен расталады.
Сондай-ақ, ваучер бала ауырып қалса немесе ата-анасының демалыс алуға өтініші берген кезде сақталады. Егер бала белгісіз себептермен жылына 40 күннен астам уақыт бақшаға бармаса, қаржыландыру қайта қаралуы мүмкін.
Аяулым СОВЕТ,
«Ortalyq Qazaqstan»
Суреттерді түсірген Жангелді ӘБДІҒАЛЫМ
