«Бір бала – бір ваучер»: жаңа жүйе тең мүмкіндікті көздейді

Еліміздің қосымша білім беру жүйесінде жаңа пилоттық жоба іске қосылды. Бұл қанатқақты жоба республи­каның 6 өңірінде жүзеге асы­рылуда. Сол өңірлердің қа­тарында Қарағанды облысы да бар. Кенді өлке – пи­лоттық жобаны толық ай­мақ көлемінде алғашқы бо­лып енгізуде. Аталған жо­ба балалардың қосымша білім алуын ваучерлік жүйе арқылы қаржыланды­руға негізделеді.

Балалар бірыңғай кезекке қойылады

Пилоттық жоба Астана, Шымкент, Қарағанды, Қызылорда, Атырау және Ақтөбе қалаларында іске қосылды. Негізгі мақсат – мемлекеттік және жекеменшік спорт секцияларын, шығармашылық үйірмелер мен қосымша білім беру курстарын бірыңғай цифрлық платформаға біріктіру. Ата-аналар қажетті үйірме-секцияны сол цифр­лық платформа арқылы таңдап, баласын тіркейді.

Жобаның маңызды жаңалық­тарының бірі – бірыңғай кезектің енгізілуі. Енді балалар 12 санат бойынша кезекке қойылады, онда әлеуметтік осал топтағы және ерек­ше білім беру қажеттіліктері бар балалар да қамтылған. Бұл ретте ваучерлер ең алдымен аз қамтылған және мүгедектігі бар балаларға ұсынылады. Қал­ғаны өзге санаттар арасында үлес­ті­ріледі. 

– Бұл модель ашықтыққа, әді­леттілікке және цифрландыруға бағытталған. Бірінші кезекте, бұл жүйе ата-аналарға үйірмелер мен секцияларды таңдауға мүмкіндік береді. Екіншіден, мемлекет тарапынан балаға берілген ваучер арқылы ақы төленеді. Бұдан былай қосымша білім беру «1 бала – 1 ваучер» қағидаты бойынша іске асырылатын болады, – деді білім басқармасының бөлім басшысы Индира Искакова.

Жоба ведомствоаралық сипат­қа ие, оған бірден 4 министрлік бір­лесе жетекшілік етеді. Атап айт­қанда, Мәдениет және ақпарат министрлігі шығармашылық ба­ғытқа жауапты. Туризм және спорт министрлігі спорттық секцияларды үйлестіреді. Оқу-ағарту министрлігі қосымша білім беру үйірмелерін бақылайды. Ал, Цифрлық даму министрлігі жобаны техникалық сүйемелдеуді және цифрлық инфрақұрылымды жетілдіреді. Мемлекеттік органдар бюджет қаражатының мақсатты жұмсалуын бақылайды.

Аталған министрліктердің 2025 жылғы 28 мамырдағы бірлескен бұйрығына сәйкес, Қарағанды облысы әкімінің 2025 жылғы 12 тамыздағы қаулысы қабылданды. Жүйе жаңа оқу жылынан бастап, облыстың барлық қала және аудандарында іске қосылмақ.

Айта кеткен жөн, ваучердің екі түрі болады. Біріншісі – нысаналы ваучер, ол мемлекеттік мекемелерге, мемлекеттік үйірме мен секцияларға баратын балаларға беріледі. Олардан кезекке тұру талап етілмейді. 
Екіншісі – әмбебап ваучер, бұл балаға мемлекет бөлген қаржыны растайтын цифрлық сертификат. Яғни, бала сол ваучерді пайдаланып, қай үйірмеге баратынын өзі таңдайды.

Бір балаға – 18 мың теңге

Жоба негізінде балалар 12 санат бойын­ша кезекке қойылады, бұл санатта әлеуметтік осал топтағы және ерекше бі­лім беру қажеттіліктері бар балалар да қамтылған.

– Барлық үйірмелер мен секциялар бірыңғай цифрлық платформада қолжетімді болады. Енді балалар санаты бойынша 12 бөлек кезек құрылады, бұл орын алмасуды болдырмайды және жүйені әділ әрі ашық етеді. Ата-аналар кезек қозғалысын онлайн бақылай алады. Цифрлық жүйе қарапайым әрі қолжетімді, – деді Индира Искакова.

Қазіргі уақытта Қарағанды облысында 25 мыңнан астам бала спорттық, шығармашылық және білім беру тапсырыстары арқылы тегін қосымша білім алуда. Бұл үшін биыл облыстық бюджеттен 3,3 млрд теңге бөлінген. Облыс­тың дене шынықтыру және спорт басқармасының бұқаралық және балалар спортын дамыту орталығының заңгері Сәуле Нысамбаева қосымша білім берудегі жаңа пилоттық жоба заң бұзушылықтардың алдын алатынын айтады.

– Статистикаға сүйенсек, бір бала бірнеше үйірмеге бөлінген ваучерлерді алып, бір өзі 3-4 үйірме-секцияға баратын болғандықтан, 46 мыңға жуық бала үйірмелер мен секцияларға жазыла алмаған. Мұндай жағдайлар да кездесті. Балалардың қосымша білімге қол жеткізуі үшін тең жағдайлар жасау мақсатында 1 қыркүйектен Қарағанды облысында ваучерлік қаржыландыруға көшу басталады, – деді Сәуле Әбдікәрімқызы.

Қарағанды облысында жобаны іске асыру облыстың барлық аумағын, соның ішінде аудандарды да қамтиды. Облыс әкімдігінің қаулысына сәйкес, өңір бойынша қаржыландырудың бірыңғай базалық нормативі – бір балаға айына 18 000 теңге бекітілді. Қосымша білім берумен қамтылуда ерекше білім беру қажеттілігі бар балаларға, көпбалалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан жеткіншектерге басымдық беріледі.

Жаңа цифрлық платформаға ауысады

Ваучерлерді бөлу OQU цифр­лық платформасы арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі уақытта басқа ақпараттық жүйелерден осы бірыңғай мемлекеттік қосымша білім беру жүйесіне кезең-кезеңімен көшу жалғасуда.

Қосымша білім беру ұйымдары міндетті түрде аккредитациядан өтеді, санитарлық-техникалық талаптарға сәйкестігі мен педагогтардың біліктілігі тексеріледі. Қаржыландыру нақты көрсетілген қызметтер мен балалардың сабаққа қатысуы нәтижесінде ғана жүзеге асырылады.

Ата-аналар Oqu платформасында тір­келіп, 1414 нөмірінен келетін SMS ар­қылы жеке деректерді өңдеуге келісімін растағаннан кейін ваучер алып, аккредиттелген қызмет көрсетушілер тізімінен қажетті ұйымды таңдай алады. Бұл процесс толықтай цифрлық форматта жүргізіледі және қағазбастылықты қажет етпейді.
– Жаңа платформаның ерекшелігі – жеке деректерді енгізу бұрынғыдан әл­деқайда жеңіл. Өнім беруші өзінің қыз­меткерлерін платформаға тіркегенде жеке мәліметтері автоматты түрде толтырылады. Пилоттық жоба бойынша бізде қол­дау қызметі жұмыс істейтін болады. Әкім­дікпен бірлесіп, өнім берушілерге арнайы оқыту ұйымдастырамыз. Пилоттық жобаның тиімді жүзеге асуына біздің тараптан барлық көмек көрсетіледі, – деді «Қазақтелеком» АҚ өкілі Бегім Досжан.

Қосымша ақпарат, бейнематериалдар және нұсқаулықтар облыс әкімдігінің және тиісті басқармалардың ресми сайттарында жария­ланады.

Гүлнұр Серікжанқызы,
«Ortalyq Qazaqstan»