Қарағандыда полицияның бір күндік жұмысы алғаш рет ашық көрсетілді

Өңірде «Профилактика жылы» аясында «Құқықтық тәртіп әліппесі» атты ауқымды жобасы басталды. Бұл бастама өңірдегі қоғамдық қауіпсіздікті нығайту және мемлекеттік органдардың жұмысының ашықтығын қалыптастыру стратегиясын іске асыруға бағытталған. Яғни, осы акция аясында облыстық мәслихат депутаттары, қоғам белсенділері, журналистер, блогерлер және студенттер сала мамандарының бір күнімен танысып, көзбен көріп қайтты. Әуелі облыстық полиция департаменті басшысының міндетін атқарушы Жасқайрат Қайров өңірдегі полиция жұмысының басым бағыттарына тоқталды. Облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Нұрлан Бикенов арнайы қатысып, мамандар жұмысына оң бағасын берді.

Бүгінде қала көшелеріндегі патрульдік қызмет күшейтіліп, бейнебақылау жүйелері жаңартылуда. Ал, бұл – құқық бұзушылықтың алдын алуға және тұрғындардың қауіпсіздігін арттыруға бағытталған нақты әрі тиімді іс-шаралардың бірі. Полиция департаменті қылмысқа қарсы күрес бойынша кешенді жұмыстарды жүйелі түрде жалғастыруда. Ұрлық пен есірткі қылмысына қатысты жүргізілген жедел іс-шаралар нәтижесінде осы санаттағы құқық бұзушылық деңгейін төмендеткен.

– Бүгінгі таңда өңірімізде криминогендік және саяси ахуал тұрақты. Қылмыстарды тіркеу 8 пайызға төмендеді. Интернет-алаяқтыққа қарсы іс-қимыл күшейтілді. Жүргізілген профилактикалық жұмыстар арқасында қоғамдық орындарда жасалған қылмыстар – 32%, көшелерде жасалған қылмыстар – 39%-ға азайды.
Біз жергілікті жедел-профилактикалық жұмыстарды тұрақты жүргізіп, есепте тұрған адамдарды бақылауға алу жұмысын күшейттік. Саяси ахуал және ұлтаралық қатынастар бағытында шиеленістерді болдырмау үшін тұрақты мониторинг жүргізілуде. Біздің негізгі мақсат – заң үстемдігін қамтамасыз етіп, әділетті қоғам құруға үлесімізді қосу. Біз қоғаммен, халықпен тығыз байланыстамыз. Әрі осы ынтымақтастық біз үшін өте маңызды, – деді Жасқайрат Иманбекұлы.

Нұрлан Рахметуллаұлы полиция қызметкерлерінің еңбегіне тоқталып, қоғам алдындағы рөлін ерекше атап өтті.

– Мемлекет басшысы заң мен тәртіп идеологиясын бекітті. Ондағы басты мақсат – халыққа полицияның бір күнін жариялап көрсету. Полиция қызметкерлерінің жұмысы көпшілікке басқаша көрініп қалып жатады. Әлеуметтік желіде түрлі бейнероликтердің тарап жатқанын да білеміз. Сала мамандарының еңбегін, жұмысын кеңінен таныстыру мақсатында осындай іс-шара қажет-ақ, – деді ол.

Жоба барысында қатысушылар кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі полициядан бастап, көші-қон қызметі, жедел басқару орталығы мен жедел әрекет ету арнайы жасағына дейінгі 11 түрлі қызметтің жұмысымен танысты.

Жиналғандар сапарларын департаменттегі «Еңбек және жауынгерлік даңқ» мұражайынан бастады. Мұнда музей басшысы Айжамал Айтжанова қонақтарды мұражайдың байырғы жәдігерлері мен алтын қорымен таныстырды. Одан кейін тергеу-криминалистикалық полигонына бас сұқты. Бұл полигонда әртүрлі қылмыс сценарийіне бейімделіп жасалған бес арнайы үй жағдайындағы кабинет бар. Тергеу-анықтау басқармасы, жедел уәкілдер мен жергілікті атқарушы органдардың мамандары осында келіп, практикалық дағдыларын жетілдіреді екен.

Мұндағы алғашқы кабинет – полиция генерал-майоры, ардагер Нұрлан Рахимберлиннің атына беріліпті. Бұл бөлмеде ардагердің қызмет барысында қолданған жеке заттары мен киімдері қойылған. Келушілер, ең алдымен, осы кабинетке кіріп, ардагердің өмір жолы және кәсіби қызметінен мағлұмат алатын көрінеді. Келесі оқу полигоны криминалис­терге арналған. Мұнда болашақ мамандарға әртүрлі жағдайлар мен жасырын тапсырмалар ұсынылады. Сол арқылы олар кәсіби дағдыларын жетілдіріп, шынайы оқиғаға барынша жақындатылған практикалық жаттығулардан өтеді екен.

Кезекті криминалистикалық полигонда криминалисттің жеке чемоданы қойылған. Бұл – чемодан әр маманның әрдайым жанында болуы керек басты құралының бірі. Осы жөнінде жедел криминалистикалық басқармасының қызметкері, полиция аға лейтенанты Аида Жүсіпова толығырақ таныс­тырып өтті.

– Жедел тергеу тобына криминалист, тергеуші, анықтаушы және жедел уәкіл кіреді. Криминалисттің негізгі міндеті – іздер мен дәлелдемелерді анықтау және қол іздерін жинау. Мысалы, сотқа дейінгі тергеп-тексеру кезінде криминалист тергеушіге кәсіби көмек көрсетеді. Ал, сол жұмыс­тар Қылмыстық процессуалдық кодекстің 80-бабы негізінде жүргізіледі. Өңірде Papillon және БИЛ жүйелері қолданылады. Олардың көмегімен қызметтік процестерде қолданылатын 75-бұйрық жүзеге асырылады. Осындай процестерді жедел жүргізу үшін әр криминалистке міндетті түрде осындай чемодан қажет, – деді Аида Жүсіпова.

Кейін жиналғандар арнайы бөлімшелердің қару-жарағы мен кинологиялық қызметтің жұмысына куә болды. Қонақтардың назары бірден брондалған Alan заманауи жауынгерлік көлігіне ауды. Бұл – полиция мен арнайы қызметтердің талаптарына сай әзірленген оққа және жарылғыш заттарға төзімді көлік. Көпшілікке оның брондалу деңгейі, мүмкіндіктері мен басқару жүйелері жайында толық түсіндірілді. Содан кейін, әртүрлі жауынгерлік қарулар назарға ұсынылып, көзбен көріп, қолмен ұстауға да мүмкіндік берілді. Қарулардың артықшылығы мен қолдану туралы жан-жақты мәлімет айтылды. Сонымен қатар, арнайы жасақтардың киімдері де көрсетіліп, олардың қызметтік ерекшеліктері таныстырылды. Таныстыру жұмыстарынан соң сала мамандары ұрыс тактикаларының элементтерін, із кесуші иттердің жұмысын ұсынды.

Бүгінде департаментте есірткі мен жарылғыш заттарды анықтауға, із кесу мен қылмыскерлерді ұстауға бағытталған 30-ға жуық ит бар екен. Солардың бірі – лаб­радор-ретривер тұқымды «Бакс» иті. Бұл ит полиция лейтенанты Алмас Жанысбаевқа тиесілі екен.

– Өзім 2019 жылдан бері кинология орталығында қызмет атқарамын. «Жалпы, бұл тұқымдағы иттер тек бір қожайынды ғана мойындайды. Күшік кезінде кімге үйренсе, өмір бойы сол адамның бұйрығымен жүреді. Баксты маған Алматыдағы орталықтан күшік кезінде әкелді. Ол жерде алты айлығына дейін бастапқы үйрету жүргізіліп, кейін күшіктер әр маманға таратылады. Бакс маған дәл сол кезеңде келді. Сол уақыттан бері оны бір жасына дейін арнайы операцияларға бейімдеп, үйреттім. Кейін Алматыға барып сынақтан өтіп, арнайы тапсырмаларды орындауға рұқсат алдық. Содан бері бірге талай операцияға қатысып, қылмыстың бетін аштық. Жуырда Саран қаласындағы көпқабатты үйдің бір пәтерінде тергеу жүргізгенбіз. Сол кезде Бакс бірнеше минуттың ішінде есірткі затын тауып алды, – деді Алмас Бақтиярұлы.

Бұл көрсетілімнен кейін қатысушылар бірнеше топқа бөлініп, полиция қызметінің бір күндік жұмысымен танысты. Атап айтсақ, облыстық мәслихаттың депутаты, Amanat партиясының Әйелдер қанатының жетекшісі Зара Шалабаева мен облыс әкімінің гендерлік теңдік мәселелері жөніндегі штаттан тыс кеңесшісі Айжан Қиясова тергеу басқармасында болды. Онда оларға ауыр және аса ауыр қылмыстарды тергеу тәртібі түсіндіріліп, тергеушілердің күнделікті жұмысы көрсетілді.

– Цифрландыру жүйесі бүгінде полицейлердің жұмысын түбегейлі жаңа деңгейге көтерді. Электронды форматтар, бірыңғай деректер базасы және процестердің автоматтандырылуы істерді жүргізуді бұрынғыдан да мобильді, жүйелі әрі нақты етіп отыр. Ақпаратқа лезде қол жеткізуде адам факторын барынша азайтып, артық формализмді қысқартқан. Әрі мамандарға материалдардың мәніне тереңірек ден қоюға мүмкіндік мол. Сонымен бірге, ішкі тәртібі, кабинеттері мен жұмыс форматы келушілерге ерекше әсер қалдырды. Тергеу­шілердің жұмысы – құқықтық тәртіп жүйесінің өзегі, – деді Айжан Қиясова.

Облыстық мәслихат депутаты Меруерт Башай сала мамандарымен бірге Михайловкадағы полиция бөлімшесінің жұмысымен танысып қайтты. Онда ол учаскелік полиция қызметкерлерімен бірлесіп, профилактикалық шараларға қатысты. Тұрғындармен кездесіп, құқық бұзушылықтардың алдын алу бағытындағы жұмыстарын жүргізді.

– Мамандардың біліктілігі мен жауапкершілігі бірден байқалды. Қойылған кез келген сұраққа нақты жауап беруге дайын. Профилактикалық жұмысты өте жоғары деңгейде жүргізді. Жұмыс барысында түрлі себеппен тіркеуде тұрған азаматтардың үйлеріне барып қайттық. Содан кейін «Таза Қазақстан» акциясы барысында да бірқатар азаматқа хаттама толтырылды. Бұл жақта қараусыз қалған бос жерлер өте көп екен. Негізі, ол жерлердің иелері бар, бірақ, шетелге көшіп кеткен. Егер бос жерлерді басқа біреудің атына рәсімдесек, бұрынғы иесі сот арқылы қайта тартып алатыны түсінікті. Сондықтан, бұл мәселені жер қатынастары басқармасы және әкімдікпен бірлесіп шешетін уақыт жеткен сияқты. Заңнамаға өзгерістер енгізіп, бос жатқан жерлерді ретке келтіру қажет деп ойлаймын.
Жалпы, учаскелік полиция қызметкерлерінің жұмысы осыншама ауыр екеніне көзім жетті. Шыны керек, бұл қызметкерлердің де отбасы, бала-шағасы бар. Сондықтан, олардың алаңсыз жұмыс істеуі үшін мемлекет тарапынан әлеуметтік қолдау күшейтіліп, тиісті жағдай жасалуы қажет. Іс-шарадан түйген негізгі ойым – осы. Алдағы уақытта депутат ретінде өз ұсынысымды жолдаймын, – деді депутат.

Ербол ЕРБОЛАТ,
«Ortalyq Qazaqstan»