1 шілдеден бастап елімізде не өзгереді?

1 шілдеден бастап дәріхана сөрелеріндегі дәрі-дәрмектер таңбалана бастайды. Бұл дегеніміз әр препараттың сыртқы қорабында «Data Matrix» атты арнайы коды енгізіледі. Қарызын 90 күннен астам уақыт кешіктірген жандарға тұтынушылық несие мен микрокредит берілмейді. Оған қоса Қазақстанда 1 шілдеден бастап интернет, автогаз, темекі және дәрі-дәрмектер қымбаттайды. 

                                         Дәрі-дәрмектер таңбалана бастайды

1 шілдеден бастап дәрі-дәрмектер таңбалана бастайды. Препараттың сыртқы қорабында «Data Matrix» атты арнайы коды енгізіледі. Жаңа қосымшаның көмегімен кез келген тұрғын дәрі-дәрмектің шығу тарихымен толық таныса алады.

Мысалы, Сіз смартфонның камерасын қосып, препаратта көрсетілген кодқа өтсеңіз жеткілікті. Алдыңыздан тауар жайлы толық ақпарат шығады. «Дата Мартикстың» көмегімен тауардың қайда, қашан шыққаны жайлы егжей-тегжейлі оқи аласыз. 

Ең маңызды тұсы, дәрінің мемлекет бекіткен бағасын көруге мүмкіндік бар. Бұған дейін ол мүмкін емес еді. Сөредегі бағада айырмашылық бар болса шағымдануға әбден болады.

Нарықта дәрі-дәрмектерге арнайы бекітілген баға қойылған. Ол бағаны көтеруге кәсіпкерлерге заңмен тыйым салынған.

Жоба авторларының сөзінше, жаңашылдық аясында дәріханалар шығынға батпайды. Керісінше, медициналық өнім дайын күйде жеткізіледі. Өнімді таңбалау коды, шифрланған ақпараты бар жапсырманы жабыстыру секілді жұмыстар дәрі өндірушілер мен дистрибьюторлардың негізі міндеті болып саналады.

Дәріханаларда арнайы сканер мен компьютер болу керек. Бірақ, кей ауыл-аймақтарда мұндай құрал-жабдықтар болмаған жағдайда тегін «NS PHARM» қосымшасын жүктеп алу қажет.

Айта кетейік, Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметінше, былтыр 2023 жылдың 10 айында еліміздің аумағында рұқсат етілмеген препараттарды сақтап, сатуға қатысты 45 әкімшілік іс қозғалған. Ал Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымының келтірген ақпаратына сәйкес, әрбір оныншы дәрі-дәрмек дамушы елдерде заңсыз саудаланған. Сондықтан да тауарларды таңбалау мен қадағалауды енгізу осы сынды заңбұзушылықтарды алдын алуға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, контрафактілік және заңсыз әкелінген өнімдерден нарық біршама тазарады.

Сондай-ақ, салық төлеуден қашатын көлеңкелі бизнесті әшкерелейді. Осы сынды жұмыстар әуелгі кезекте сіз бен біздің қауіпсіздігімізді қамтамасыз ететіні сөзсіз.

Зергерлік бұйымдарды цифрлық таңбалау

Зергерлік бұйымдарды сандық таңбалау 1 шілдеден бастап зергерлік бұйымдарға міндетті цифрлық таңбалау енгізіледі: оларға тауар белгісі, мекен-жайы, бұйымның атауы, артикул, сынама, масса, өлшемдер, кірістірулер туралы ақпарат көрсетілетін арнайы белгі қоса беріледі. Сондай-ақ, сараптама актілерін цифрландыру және оларды цифрлық таңбалаумен байланыстыру жоспарланып жатыр.

Цифрлық таңбалау және тауарларды қадағалау жүйесінің басты мақсаты – Қазақстандағы тауар айналымын ашық ету.

                                                            Темекі қымбаттайды

Қазақстанда темекі, сондай-ақ папирос, сигарилла және қыздырылатын темекі өнімдерінің ең төменгі бөлшек сауда бағасы көтеріледі. 

Қаржы министрлігі бұйрығының жобасы «Ашық НҚА» сайтында жарияланды. Құжат бойынша, 20 (жиырма) фильтрлі, фильтрсіз сигаретке, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға: 2024 жылғы 1 шілдеден бастап 2024 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанға дейін 820 теңге, ал 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап 870 теңге болады.

Зейнетақы жарналарын төлеу ережелері өзгереді

Еңбек және әлеуметтік қорғау министрлігі міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі қағидаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін Үкіметтің қаулысын дайындаған еді.

Сонымен бірге агенттердің төлем тапсырмасын және пайдасына міндетті зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлғалардың тізімдерін ұсыну тәртібін сақтау ұсынылатыны хабарланған еді.

Бұл талап Әлеуметтік Кодекстің 38-бабының ережелеріне сәйкес келеді, оған сәйкес МЗЖ, МКЗЖ есепке алу үшін ЖЗШ агенттер ұсынатын жеке тұлғалардың тізімдері негізінде ашылады. Бұдан басқа, МКЗЖ аудару кезінде қателер анықталған жағдайда МКЗЖ-ға МКЗЖ аудару, сондай-ақ МКЗЖ-ны БЖЗҚ-ға уақтылы аудармаған кезде өсімпұл төлеу және берешекті өндіріп алу тәртібі мен мерзімдері көзделген.

МЗЖ ережелерінде «азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша табыс алатын жеке тұлғалар үшін МЗЖ төлеу жөніндегі агент» сияқты ұғымды алып тастау көзделген, өйткені әлеуметтік кодекске сәйкес МЖӘ шарттары бойынша алынған кірістерден жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеу көзделмеген.

Сондай-ақ МЗЖ есептеу және төлеу объектісі болып табылмайтын төлемдер мен кірістер түрлерінің тізбесі нақтыланды.

Қаулы 2024 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетіні хабарланды. 

Зейнетақы жарналарын төлеу ережелеріндегі өзгерістер

Үкімет қаулысы бойынша міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеу қағидаларына өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.

Тиісті ережелерге өзгертулер ISO 20022 қаржылық хабарламалардың халықаралық стандартына көшумен байланысты.

Қытайдан келетін алғашқы туристік пойыз

1 шілдеде Алматыға Қазақстан мен Қытайды байланыстыратын алғашқы туристік пойыз келеді.

Пойызда 246 жолаушы тасымалдайтын 9 вагон болады деп жоспарланған. “Қазақстан темір жолы” ұлттық компаниясының мәліметінше, пойыз “Қорғас-Алтынкөл” шекара бекеті арқылы өтеді.

90 күннен асқан берешегі барларға кепілсіз тұтынушылық несие беруге тыйым салынады

Енді қарызын 90 күннен астам уақыт кешіктірген жандарға тұтынушылық несие мен микрокредит берілмейді. Мұндай шектеу жақында қабылданған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне кредит беру кезінде тәуекелдерді барынша азайту, қарыз алушылардың құқықтарын қорғау, қаржы нарығын реттеуді және атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң аясында қамтылып отыр. 

Алайда қарызды қайта қаржыландыруға бұл тыйым жүрмейді.

Ал 20 тамыздан бастап адам банктер мен микроқаржы ұйымдарына барлық қолданыстағы (өтелмеген) тұтынушылық несиесінің төлемін 90 күн мерзімінде кешіктірсе, сыйақы алуға тыйым салынады. Сонымен қатар 1 қыркүйектен бастап жеке тұлғаларға жұбайының келісімінсіз несие беруге тыйым салу туралы шешім күшіне енеді.

Өтелмеген несиелерді коллекторларға беруге екі жылдық мораторий енгізіледі

1 шілдеден бастап өндіріп алушыларға несие беруге екі жылдық мораторий енгізіледі. Бұл кезеңде кредиторлар мерзімі өткен несиелерді өндіріп алушыларға бере алмайды. Несиелері инкассаторларға бекітілген қарыз алушыларды қолдау үшін 2024 жылдың қазан айынан бастап инкассаторлардың берешекті өтеу рәсімдерін жүргізу міндеттемесі енгізіледі.

Заңның негізгі мақсаты – азаматтардың шамадан тыс кредит алу тәуекелдерін азайту және олардың проблемалық берешегін реттеу жөнінде шаралар қабылдау, сондай-ақ тұтынушылардың құқықтарын қорғау.

Сонымен қатар қарызы коллекторларға берілген қарыз алушыларды қолдау үшін коллекторларға жеке тұлғалардың сатып алынған кредиттері бойынша берешекті реттеу рәсімдерін жүргізу міндеті енгізіледі. Азаматтардың жаңадан басқаға берілген кредиттері бойынша мораторий аяқталғаннан кейін коллекторлар азаматтардың борыш жүктемесін азайту үшін есептелген және төленбеген сыйақыны есептен шығаруға міндетті болады.   

Материалды әзірлеген Аида РАХЫМҚҰЛОВА